آشنایی با بیماری فلج چندگانه یا MS - دانشنامه آریایی

علاوه بر این علائم، MS ممکن است باعث:

• تاری دید
• سرگیجه
• مورمور شدن یا بی حسی
• فلج یک بخش از بدن یا فلج کامل
• بروز مسائل در صحبت کردن
• از دست دادن شنوایی
• نابینایی
• خستگی
• افسردگی
• بروز مسائل در فرایند دفع
• بروز مسائل در حافظه و فعالیت های ذهنی گردد.

مقابله با تمام این علائم بسیار سخت است. بیماری MS چالشی بسیار غیرمنتظره ایجاد می نماید. علائم یک فرد با فرد دیگر، کاملاً فرق دارد و دائماً کم و زیاد می گردد. علائم اصلی ممکن است کلاً از بین بفرایند و پس از یک مدت فروکش، مشاهده شوند. زندگی با این بیماری بسیار سخت است.

ارزیابی

علائم MS اغلب همچون اختلالات دیگر سیستم عصبی به نظر می رسد. معمولاً پزشکان یک سری آزمایش های عصبی انجام می دهد تا احتمال بیماری های دیگر را از میان بردارند. این آزمایش ها بر روی آنالیز حرکات غیرارادی، احساسات، حرکات بدن، عکس العمل بینایی و مردمک چشم و حرکات چشم تمرکز می نمایند. معمولاً 5 نوع آزمایش برای یاری به فرایند تشخیص این بیماری مورد استفاده قرار می گیرد. این آزمایش ها در ادامه شرح داده شده اند.

آزمایش عصبی و مصاحبه

پزشک سابقه پزشکی مفصلی از بیمار جمع آوری نموده و از چند تست برای ارزیابی مقدار فعالیت ذهنی، احساسات و عواطف، عملکرد زبانی و توانایی های فیزیکی استفاده می نماید. پزشکان اغلب از سنجش گسترده شرایط ناتوانی (EDSS) Expanded Disability Status Scale، بهره می برند تا ناتوانی های فیزیکی مربوط به MS را بسنجند. بعلاوه پزشکان به وسیله چند سؤال، متوجه می شوند بیمار در کدام مرحله MS واقع شده است.

تجزیه وتحلیل مایع نخاعی

پزشکان با استخراج مایع نخاعی به وسیله ستون فقرات، نمونه ای از این مایع به دست می آورند و چند آزمایش مختلف روی آن انجام می دهند. این آزمایش ها به منظور تأیید تشخیص MS انجام می گردد. بعلاوه این آزمایش ها در صورت وجود بیماری که همچون MS به نظر می رسد، آن را شناسایی می نمایند. یکی از آزمایش های مهمی که پزشک احتمالاً انجام می دهد، آزمایش Oligoclonal Band است. وجود Oligoclonal Band نشان می دهد که در سیستم عصبی مرکزی التهاب وجود دارد. این آزمایش، برای تأیید MS اهمیت زیادی دارد.

از جمله آزمایش های دیگر می توان به آنالیز پروتئین اصلی میلین (MBP) و شاخص IgG ،اشاره نمود. آزمایش MBP امروزه در فرایند تشخیص MS کمتر به کار می رود. آزمایش شاخص IgG، پروتئین های موجود در مایع نخاعی را مقدار گیری می نماید که نشان دهنده التهاب مستمر است. IgG همان گاما ایمونوگلوبین و یکی از مهم ترین پادتن های سیستم ایمنی انسان محسوب می گردد.

اسکن MRI

تصویربرداری پژواکی مغناطیسی یا همان MRI از مغز و نخاع، آسیب ها را شناسایی می نماید. این آسیب ها، آسیب ایجاد شده از تشدید MS را نشان می دهند. با این حال، بعضی از بیمارانی که MRI عادی دارند، ممکن است MS داشته باشند. افرادی که در MRI آن ها آسیب هایی مشاهده می گردد، به ویژه افراد مسن، ممکن است MS نداشته باشند. اغلب به بیماران یک وسیله سنجش داده می گردد که حاوی ترکیبی از یک عنصر فلزی به نام گادولینیم است. این عنصر باعث می گردد که آسیب ها در تصاویر MRI بهتر معین شوند. آسیب های ناشی از MS که بدین طریق شناسایی می شوند، به عنوان آسیب های بهبودیافته با گادولینیم محسوب می شوند. این وسیله سنجش به وسیله تزریق به رگ وارد بدون می گردد. گادولینیم رادیواکتیو نیست و کاملاً ایمن است.

آزمایش EP

این آزمایش، عکس العمل الکتریکی سیستم عصبی به محرک های مختلف را ارزیابی می نماید. آسیب به جای مانده از حملات MS را می توان به وسیله زمان آهسته عکس العمل عصبی تشخیص داد. این آزمایش، مسیرهای عصبی را که یک تست عصبی معین نمی نماید، تشخیص می دهد.

آزمایش خون

آزمایش خون نمی تواند MS را شناسایی کند. با این حال، آزمایش های خون را می توان برای حذف بیماری های دیگری که علائم مشابه MS دارند، مورد استفاده قرار داد. این بیماری ها که علائمی مشابه MS دارند، عبارت اند از بیماری رگ های کلاژنی، اختلالات ارثی و HIV. گاهی اوقات پزشکان مقدار پادتن های IgG موجود در مایع مغزی نخاعی و سرم خون را با یکدیگر مقایسه می نمایند. نسبت این دو عدد، همان شاخص IgG است. این نسبت در افراد مبتلا به MS بالا است.

تشخیص

تشخیص بیماری MS سخت است. پزشک باید آسیب را در دو ناحیه مجزا از سیستم عصبی مرکزی تشخیص دهد. این نواحی شامل مغز، مایع نخاعی و عصب های چشمی هستند. بعلاوه پزشکان باید تأیید نمایند که این آسیب ها حداقل با فاصله یک ماه از یکدیگر رخ داده اند. علاوه بر این حائز اهمیت است که احتمال بیماری هایی که علائم مشابه دارند، از بین برود. بعلاوه نکات خاصی در خصوص استفاده از ابزارهای تشخیصی وجود دارد. این نکات به عنوان معیار مک دونالد شناخته می شوند و در سال 2001 تهیه و در سال 2010 به روزرسانی شده اند. EDSS که قبلاً در خصوص آن صحبت کردیم، از تمام اعداد استفاده نموده و از 1 تا 10، سطح ناتوانی را ارزیابی می نماید.

انواع MS و نحوه پیشرفت آن

چهار نوع MS وجود دارد. تمام این بیماری ها ممکن است علائم خفیف، میانه و شدید داشته باشند.

MS نوع عودنماینده- بهبود یابنده

این نوع MS، رایج ترین نوع آن است. اگر نوع MS شما، RRMS باشد، یک سری حملات معین اتفاق می افتد که عملکرد عصبی بدن را بدتر می نماید. پسرفت ها و عودها اتفاق می افتند و بعد یک دوره بهبودی وجود دارد.

MS پیش فراینده اصلی

این نوع MS یک سری آسیب دائمی به سیستم عصبی می رساند. با این حال، پسرفت ها یا فروکش های خاص اتفاق نمی افتد. تنها بهبودها و ثبات وضع های گهگاه و کوچک مشاهده می گردد.

MS پیش فراینده فرعی

بعضی از بیماران مبتلا به MS عودنماینده- بهبود یابنده، به MS پیش فراینده فرعی مبتلا می شوند. اگر به این نوع MS مبتلا باشید، دیگر زمان بهبود و فروکش علائم را تجربه نخواهید کرد. این بیماری شرایط را برای همواره بدتر می نماید. ممکن است علائم دوباره عود کند یا نکند، به ثبات شرایط برسید یا نرسید، شرایطتان بهبود بیابد یا نیابد.

MS پیش فراینده- عودنماینده

درصد کمی از افراد مبتلا به MS، دچار نوع پیش فراینده- عودنماینده می شوند. این افراد با حملاتی که معین است، دچار تشدید شرایط شده و شرایطشان همان طور باقی می ماند. بعضی از بیماران مبتلا به این نوع MS، پس از عود بیماری، بهبود می یابند؛ اما بیماری به هر حال پیشرفت می نماید.

مسائل مرتبط با MS

بعضی از بیماران MS به بیماری ITP نیز دچار می شوند. این بیماری یک اختلال خودایمنی خونریزی است که منجر به کاهش شدید پلاکت های خون می گردد. سطح پایین پلاکت ها شرایطی به نام ترمبوآمبولیسم ایجاد می نماید. عدم وجود این سلول های خونی خاص منجر به عدم لخته شدن خون، ایجاد کبودی و خونریزی بیش از مقدار می گردد.

متأسفانه درمانی برای MS وجود ندارد. درمان هایی که برای این بیماران ارائه می شوند، به مدیریت مؤثر شرایط یاری می نمایند. امید به زندگی در بیشتر افراد مبتلا به MS عادی یا نزدیک به عادی است.