نماد های مرموز حکاکی شده در صحرای قطر - دانشنامه آریایی

به گزارش خبرنگاران به نقل از شبکه خبری سی ان ان، در اینجا، قرن ها پیش مردمان مختلف از مجموعه ای از برآمدگی های آهکی کم ارتفاع به عنوان بوم استفاده می کردند و روی آن نمادها، نقوش و اشیایی را که در محیط خود مشاهده نموده بودند حکاکی می کردند.

به طور کلی، باستان شناسان در مجموع حدود 900 حکاکی صخره یا سنگ نگاره را در الجساسیه یافته اند که عمدتا نشانه های مرموزی هستند. فرهان ساکال رئیس مدیریت محوطه های تاریخی، حفاری و موزه های قطر به سی ان ان می گوید: اگرچه هنر صخره ای در شبه جزیره عربستان رایج است بعضی از کنده کاری های الجساسیه منحصر به فرد هستند و در هیچ جای دیگری یافت نمی شوند. این کنده کاری ها نشان دهنده درجه بالایی از خلاقیت و مهارت های مشاهده از سوی هنرمندانی هستند که آن ها را ساخته اند. هم چنین از تفکر انتزاعی نشئت می گیرد، زیرا برای مثال، نمایی از کشتی از نمای بالا در اینجا وجود دارد در حالی که در آن موقع مردمان قادر به مشاهده کشتی از بالا نبودند.

حدود 12 سایت سنگ نگاره قابل توجه در قطر وجود دارند که عمدتا در امتداد سواحل آن کشور واقع شده اند اگرچه بعضی از کنده کاری ها حتی در قلب البیدا در دوحه یک تفرجگاه محبوب ساحلی نیز دیده می شوند.

رفتن به الجساسیه از دوحه یک ساعت به طول می انجامد. این منطقه که در نزدیکی بندر قدیمی مروارید الحویله واقع شده است در سال 1957 میلادی کشف شد. یک تیم دانمارکی به رهبری هولگر کپل باستان شناس و پسر هانس در اواخر سال 1973 میلادی تا اوایل سال 1974 میلادی مطالعه ای را انجام دادند که در آن با زحمت بسیار تمام سایت را در عکس ها و نقاشی ها لیست بندی کردند. از تمام مستندات جمع آوری شده بیش از یک سوم از علائم فنجانی در پیکربندی ها، شکل ها و مقدار های مختلف تشکیل شده بودند.

برجسته ترین الگو شامل دو ردیف موازی از هفت سوراخ است که بعضی باور دارند از آن برای بازی مانکالا یک بازی رومیزی که از دوران باستان در بسیاری از نقاط دنیا محبوبیت داشت استفاده می شد که در آن دو شرکت کننده تعداد سنگ های زوج و فرد را در گودال ها می ریزند. بعضی دیگر این نظریه را رد نموده اند و به این واقعیت اشاره داشته اند که بعضی از سوراخ ها در الجساسیه برای نگه داشتن سنگ ها بسیار کوچک هستند در حالی که بعضی دیگر را می توان در شیب ها یافت یک انتخاب غیر عملی که منجر به افتادن شمارنده ها می شد. بعضی معتقدند که سازه های فنجانی به نوعی برای پیشگویی و یا برای مرتب سازی و نگهداری مروارید و یا به عنوان سیستم هایی برای محاسبه زمان و جزر و مد مورد استفاده قرار می گرفتند.

پس آن ها در واقع برای چه بودند و چه معنایی داشتند؟ ساکال که از نظریه بازی رومیزی حمایت نمی کند می گوید: پاسخ دادن به این پرسش بسیار سخت است. ما هیچ سرنخ مستقیمی در خصوص نقوش مورد استفاده در الجساسیه نداریم. به نظر من ممکن است معنای و کارکردی آیینی داشته باشند که بسیار قدیمی است به طوری که نمی توان آن را به صورت قوم نگارانه شرح داد.

اما سابقه آن به چه زمانی باز می شود؟ ساکال می گوید واقعا نمی دانیم.

او می گوید: من شخصا فکر می کنم که همه حکاکی ها همزمان ساخته نشده اند. یک دهه پیش، یک مطالعه علمی بر روی 9 سنگ نگاره مختلف در الجساسیه هیچ مدرکی دال بر قدمت آن بیش از چند صد سال نشان نداد، اما محققان به این نتیجه رسیدند که مطالعات بیش تری از جمله توسعه تکنیک های نو مخصوص کنده کاری سنگ آهک مورد احتیاج هستند.

در حالی که کارشناسان نمی توانند مطمئنا بگویند که سنگ نگاره های الجساسیه چه زمانی و به وسیله چه کسی ساخته شده تمام آنان موافق هستند که مجذوب کننده ترین و غیر عادی ترین حکاکی ها در این مکان مربوط به قایق ها و کشتی ها هستند.

این خلاقیت ها اطلاعات مهمی در خصوص انواع قایق ها و کشتی های مورد استفاده در صنایع پر رونق ماهیگیری و مروارید سازی (برای قرن ها، پایه های اصلی اقتصاد قطر) و هم چنین عناصر مختلف آن ها ارائه می دهد. بیشتر قایق هایی که از بالا دیده می شوند معمولاً ماهی شکل با دم ها و ردیف هایی از پارو ها هستند که با ابزار فلزی نوک دار تراشیده شده اند. آن ها حاوی جزئیات متعددی هستند مانند دنده ها و سوراخ های متقاطع که احتمالا قرار دادن دکل ها را نشان می دهند. کارشناسان می گویند که آنان تنها می توانند حدس بزنند که چرا در الجساسیه حجم بالای حکاکی های کشتی در مقایسه با سایر مکان های سنگ نگاره ساحلی در قطر وجود دارند.

کشتی ها نقش قدرتمندی در باور های مردمان باستان داشتند که آن ها را وسیله ای نمادین برای عبور از این دنیا به دنیا دیگر می دانستند. هم بابلی ها و هم مصریان باستان معتقد بودند که مردگان با کشتی به دنیا آخرت می رسند. اسطوره های یونانی از کشتیران شارون صحبت می کردند که ارواح مردگان را از رودخانه استیکس به دنیای زیرین برد. ممکن است قدیمی ترین حکاکی های کشتی پژواک خاطره ای عامیانه باشد که به دوران پیش از تاریخ می رسد.