نکات کلیدی پدر اقتصاد رفتاری ؛ رازهای ذهن هنگام تصمیم گیری - دانشنامه آریایی

به گزارش خبرنگار خبرنگاران، این کتاب مروری است بر سال ها پژوهش دانیل کاهنمن، روانشناس و اقتصاددان برنده جایزه نوبل اقتصاد سال 2002 درباره دو شیوه اصلی تفکر. کاهنمن سال ها بر ساز و کار ذهن انسان به هنگام تصمیم گیری مطالعه کرده است و اعتقاد دارد ما به دو شیوه می اندیشیم: یک، شیوه سریع و بی درنگ که در این سیستم، ذهن به طور اتوماتیک عمل می کند و دریافت و تصمیم بر اساس شهود، اغلب ما را به اشتباه می اندازد. در مقابل، شیوه دوم کندتر است، تلاش بیشتری نیاز دارد و سیستماتیک و منطقی است. کاهنمن حرف های زیادی درباره شیوه شگفت انگیز و غافلگیرکننده ذهن در هنگام تصمیم گیری دارد. او معتقد است تله های شناختی، اغلب ما را از رسیدن به شادمانی بازمی دارند.

• جایزه نوبل اقتصاد سال 2019 به سه نظریه پرداز کاهش فقر در جهان اهدا شد

کتاب فکر کردن با درنگ و بی درنگ که ترجمه ای است از عنوان Thinking, Fast And Slow ماحصل سه دوره زندگی علمی کاهنمن است و تحقیقات او و آموس تورسکی، در حوزه تعصبات شناختی، تئوری چشم انداز و شادمانی را شامل می شود.

آیا انسان موجودی عقلانی است؟ در گذشته این تفکر غالب وجود داشت که ما اغلب موجوداتی منطقی هستیم و فقط هنگامی که تحت تاثیر احساساتی چون خشم، ترس یا نفرت هستیم، ممکن است مرتکب اشتباه شویم و تصمیمات غلط بگیریم. تحقیقات دانیل کاهنمن و آموس تروسکی از دهه هفتاد میلادی، تفکر غالب را به چالش کشید و نشان داد که آدمیزاد نه تنها هنگام بروز هیجانات و احساسات مرتکب خطاهای فکری می شود، بلکه اساسا دستگاه شناختی ما، ریشه خطاهای ما است. شاید از این رو است که کتاب فکر کردن با درنگ و بی درنگ، از نظر اهمیت با تعبیر خواب فروید و ثروت ملل آدام اسمیت مقایسه می شود و آن را نقطه عطفی در تفکر اجتماعی می دانند.

کاهنمن در گفت وگویی با کریس اندرسون، روزنامه نگار و بنیانگذار TED می گوید: پژوهشگران بسیاری در حوزه راه های دستیابی به شادمانی کار می کنند و افراد بسیاری هستند که می خواهند مردم را به سمت شادمانی هدایت کنند، اما آنچه اغلب رسیدن به شادی را غیرممکن می کند، تله های شناختی است. اولین تله هم عدم تمایل به پذیرش پیچیدگی ذهن انسان و پذیرش وجود خطاهای شناختی است.

• نویسنده ای که دختران را به خروج از منطقه امن دعوت کرد

کاهنمن حدود 60 سال در باب رفتار انسان ها مطالعه کرده است. او در این مصاحبه درباره نقطه آغاز این جهت می گوید: من روانشناسی را از زمانی که یک کودک بودم، آغاز کردم. معتقدم مادرم نقشی اساسی در این مسئله داشت و همواره او را در این مقوله موثر می دانم. مادرم علاقه بسیاری به صحبت درباره دیگران داشت. وقتی کودک بودم به نظرم رسید آدم ها بسیار جالبند و پیچیده و اینکه هیچ چیز کاملا سیاه یا سفید نیست.

او داستانی درباره کودکی خود هنگام جنگ جهانی دوم تعریف می کند: بخشی از کودکی من در زمان اشغال فرانسه توسط نازی ها گذشت. آن زمان، مدرسه رفتن خطرناک بود و چون مدرسه نمی رفتم، اوقات فراغت زیادی داشتم. کودکی 7 ساله و درونگرا بودم. در آن دوره، مقررات حکومت نظامی و محدودیت عبور و مرور برای یهودی ها برقرار بود. ما مجبور بودیم وصله زردی با نشان ستاره داوود روی لباس هایمان بدوزیم. یک روز مشغول بازی شدم. ساعت از 7 گذشته بود و من هنوز بیرون از خانه بودم. زیاد از خانه دور نبودم و خانه مان در خیابانی کم رفت و آمد بود. لباسم را پشت و رو پوشیدم و به سمت خانه راه افتادم. از دور دیدم یک سرباز آلمانی به من نزدیک می شود. او نه تنها یک سرباز آلمانی بود، بلکه یونیفورم سیاه پوشیده بود؛ لباس مخصوص SS. آن ها از همه شان ترسناک تر بودند. وقتی به من نزدیک شد، من را بلند کرد. خیلی می ترسیدم از اینکه توی لباسم را ببیند و بفهمد من یک یهودی کوچولو هستم. سرباز من را بغل کرد و محکم من را به خودش چسباند. بعد من را گذاشت زمین. کیف پولش را درآورد و عکس یک پسربچه را به من نشان داد. بعد هم مقداری پول داد و رفت. این داستان با چیزهایی که مادرم می گفت جور درمی آمد. درباره اینکه مردم بسیار پیچیده اند و هیچ چیز کاملا سیاه یا سفید نیست؛ نکته ای ظریف در طبیعت بشری. در حالی که نگاه سنتی به آدمی، بسیار ساده بود.

کتاب فکر کردن با درنگ و بی درنگ، چکیده پژوهش ها درباره پیچیدگی های ذهن انسان است؛ موجودی که به باور کاهنمن، به اشتباه فکر می کند پادشاه افکار خویش است و فقط به اراده خود تصمیم می گیرد. این کتاب، با ترجمه حسین علیجانی رنانی و جمشید پرویزیان در 648 صفحه منتشر شده است.