چرا بعضی افراد عاشق بوی بنزین هستند؟
به گزارش دانشنامه آریایی، اگر از شما بپرسند چرا نشت بنزین از نازل شما را عصبانی نموده؟ به راحتی به آن پاسخ می دهید و دلیل آن را بیان می کنید؛ اما اگر بپرسند چرا از استشمام بوی بنزین لذت می برید؟ پاسخ واضحی برای آن ندارید. همان طور که افرادی بوی بنزین را دوست دارند، افراد دیگری هم با استشمام آن دچار حالت تهوع می شوند. علاقه به بوی بنزین موضوع عجیبی نیست و باید بدانید افراد زیادی وجود دارند که عاشق بوی بنزین هستند. فکر می کنید چه چیزی باعث ایجاد این حس لذت می گردد؟
ماده ای جادویی در بنزین
برای درک دلیل علاقه افراد به بوی بنزین باید موضوع را به صورت ریشه ای آنالیز کنیم. بنزین یک مخلوط شیمیایی از ترکیب مواد مختلفی از جمله ضد یخ ها، روان نماینده ها، مواد ضد زنگ و صدها ترکیب شیمیایی معروف به هیدروکربن است. این ترکیب در بوتان، پنتان، ایزوپنتان و به اصطلاح ترکیبات BTEX هم وجود دارد اما از بین تمام این ترکیبات، فقط بنزن عامل ایجاد این بو در پمپ بنزین است.
بنزن به دلیل افزایش سطح اکتان و با هدف بهبود عملکرد موتور و بازدهی بیشتر سوخت، به بنزین اضافه می گردد. بنزن رایحه ای شیرین دارد و بویایی بیشتر افراد به آن حساس است. بوی بنزن آن قدر قوی است که اگر به میزان یک در میلیون در ذرات هوای اطرافتان وجود داشته باشد، بوی آن را احساس می کنید. همچنین سرعت تبخیر بنزن بسیار بالا است و به سرعت در هوا پخش می گردد.
واقعیت این است که علاقه به بوی بنزن اصلا عجیب نیست. در طول دهه 1800 و اوایل دهه 1900 از بنزن در محصولات مربوط به اصلاح و افترشیو استفاده می کردند تا بویی شیرین در این محصولات ایجاد نمایند. در همان سال ها از بنزن به عنوان حلال قهوه بدون کافئین هم استفاده می شده است. اما پس از مدتی استفاده از بنزن، به دلیل سرطان زا بودن، ممنوع شد. استنشاق بنزن در زمان طولانی و به میزان زیاد بسیار خطرناک است، پس هرگز آن را عمدا بو نکشید.
تمام این موضوعات، هیچ توضیحی برای علت علاقه عجیب مردم به چنین ماده شیمیایی خطرناکی نداد. جالب است بدانید که هنوز از نظر علمی دلیل خاصی برای این علاقه پیدا نشده اما دو نظریه در این خصوص وجود دارد که در ادامه درباره آن صحبت می کنیم.
- تأسیس تیم بویایی توسط آئودی برای فراوری خودروهایی خوشبو
1. بنزین باعث یادآوری خاطرات می گردد
فعالیت مغز به گونه ای است که با استشمام رایحه ای آشنا، خاطراتی را برای شما تداعی می نماید. عطر برگ های سوزنی کاج شما را به یاد اردوهای تابستانی می اندازد و عطر یک غذای خوشمزه، خاطره خانه مادربزرگ و تعطیلات را زنده می نماید. این ارتباط قوی بین رایحه و حافظه پروست نام دارد. دلیل این نام گذاری اشاره به مارسل پروست، نویسنده فرانسوی است که با با بیان کلماتی خاطره ای پررنگ از دوران کودکی را که با بوی بیسکوییت که در چای زده شده است، توصیف می نماید.
اما پیوند بین رایحه و حافظه، فراتر از ادبیات است. بویایی تنها حسی است که قبل از رسیدن به مغز قدامی، از تالاموس عبور نمی نماید. تالاموس مانند یک تابلوی راهنما عمل می نماید و ورودی حس های مختلف از چشم، گوش، زبان و لمس را به قسمت هایی در سمت راست مغز متصل می نماید تا بتوانیم آن ها را ثبت و درک کنیم. اما بویایی این تابلو را دور می زند و مستقیم به مغز می رود.
همچنین اعصابی که در پیازهای بویایی، مولکول های معطر را دریافت می نمایند چگالی بالایی از اتصالات نزدیک به آمیگدال و هیپوکامپ دارد که به ترتیب باعث ایجاد پاسخ احساسی و تشکیل حافظه می شوند. به همین دلیل است که بوها باعث می شوند مغز به صورت ناخودآگاه خاطرات را به شکلی پررنگ و واقعی بازسازی کند.
حالا ببینیم دلیل علاقه به استشمام رایحه بنزین چیست؟ ممکن است خاطره ای شیرین و دلپذیر در ذهن همراه با بوی بنزین یا به طور خاص با بنزین، ثبت شده باشد. شاید مغز بوی بنزین را با خاطرات خوش سفرهای تابستانی در دوران کودکی، گشت زدن در دریا با قایق موتوری، دوچرخه سواری در جاده های روستایی یا حضور در کنار پدر در حالی که به ماشین رسیدگی می کرد، گره زده باشد. امکان دارد وقتی بوی بنزین به مشام می رسد، هم زمان احساس دنج و نوستالژیک مرتبط با یک خاطره هم زنده گردد و همین امر دلیل علاقه به استشمام بوی بنزین باشد.
2. بنزین جهت مزولیمبیک را فعال می نماید
نظریه دوم بر تأثیر فیزیکی بنزین روی گیرند ه های عصبی بویایی تأکید دارد. استنشاق بنزین و سایر هیدروکربن ها اثر سرکوب نمایندگی بر روی سیستم عصبی دارد و این اتفاق باعث ایجاد احساس سرخوشی موقتی در شما می گردد. استنشاق بنزین در شما احساس لذت بخشی شبیه به احساس مستی یا سرخوشیِ پس از مصرف داروهای روان گردان ایجاد می نماید.
ایجاد این احساس به این دلیل است که فرایند بیولوژیکی بی حسی اعصاب، جهت مزولمبیک را فعال می نماید. جهت مزولمبیک به عنوان جهت پاداش مغز هم شناخته می گردد. هر بار که اعصاب بویایی شما با بوی بنزین برخورد کند، سیستم مزولیمبیک یک قطعه دلپذیر از دوپامین را به مغز هدیه می دهد. در واقع مغز به شما این پیام را می دهد که بله، این بو خوب است، آن را بیشتر استشمام کن.
همان طور که ممکن است تا الان متوجه شده باشید، جهت مزولیمبیک یکی از بازیگران اصلی در عصب شناسی اعتیاد است. فرقی ندارد که فرد به بازی های کامپیوتری اعتیاد داشته باشد، معتاد به مواد مخدر باشد یا از استشمام بنزین لذت ببرد؛ جهت مزولیمبیک است که باعث ایجاد احساس سرخوشی در اثر انجام این کارها می گردد. به همین دلیل است که افراد از احساس خوش آیند بو کشیدن بنزین سوءاستفاده می نمایند و با این کار به خود آسیب می زنند. پس دوباره تکرار می کنیم، عمدا بنزین را بو نکنید.
- راهکارهای کاربردی برای کنترل اعتیاد به گوشی
کلام آخر
حالا که با این دو نظریه آشنا شده اید پس دلیل لذت بردن از بو کردن ماژیک وایت برد، کتاب های تازه چاپ شده و رایحه هایی شبیه به آن را متوجه می شوید. شاید ناخودآگاه شما یک خاطره دلچسب را به یک بو متصل نموده باشد و یا استشمام بوهای خاص باعث آزاد شدن دوپامین شده و در مغزتان احساس سرخوشی ایجاد می نماید. به عنوان مثال من از بو کردن کتاب نو لذت می برم و این ممکن است ریشه در خاطرات خوش کودکی و دوران مدرسه ام داشته باشد. شما هم می توانید بر اساس این دو نظریه، علت علاقه خود به برخی از بوها را تست کنید.
منبع: Discover
منبع: دیجیکالا مگ