کینوا یا خاویار گیاهی چیست و چه خواصی دارد؟ - دانشنامه آریایی

خبرنگاران- آیا می دانید گیاه کینوا چیست و چه خواصی دارد؟ کینوا (Quinoa) گیاهی با دانه های خوراکی است که در کشورهای غربی مصرف آن به عنوان جایگزین سالم تر غلاتی از جمله گندم محبوبیت زیادی پیدا نموده. در سال های اخیر استفاده از کینوا در ایران هم رایج شده است. آگاهی از فوائد کینوا و مصرف خوراکی این گیاه قدمت بسیار زیادی دارد.

دیجی مگ: این گیاه اکنون برای مصارف تجاری در مناطقی مانند آمریکای جنوبی به میزان زیاد کشت می گردد. کینوا با نام علمی Chenopodium quinoa که به خاویار گیاهی هم شهرت پیدا نموده به غلات شبیه است، ولی در واقع مانند اسفناج به خانواده تاج خروسیان (Amaranthaceae) تعلق دارد. قسمت مورد مصرف این گیاه شکل دانه ای دارد و پخت آن هم مانند غلات صورت می گیرد. در این مطلب شما را با خواص کینوا بیشتر آشنا می کنیم.

گیاه کینوا چیستاین گیاه بومی کشورهای آمریکای جنوبی مانند بولیوی، شیلی و پرو است و به دلیل مواد مغذی زیادی که دارد اهمیت بسیاری در میان مردم پیدا نموده است.پروتئین، منیزیم، فیبر، پتاسیم، آهن، کلسیم، فسفر، ویتامین های گروه ب، ویتامین ای و آنتی اکسیدان ها از جمله موادی هستند که به وفور در دانه های این گیاه وجود دارند. کینوا یکی از معدود گیاهان خوراکی است که همه 9 آمینو اسید ضروری بدن را دارد.فوائد کینوااین گیاه پنج هزار ساله به دلیل هضم راحت تر و کالری کمتر در دهه های اخیر جایگزین گندم و برنج شده است. در دوران قدیم کینوا را مادر همه غلات می دانستند و معتقد بودند که دانه ای مقدس است. برنج اینکا و خاویار گیاهی از جمله نام های دیگر این دانه است.

کینوا سفید، قرمز و سیاه چه تفاوتی با هم دارنددانه های کینوا در رنگ های سفید، قرمز و سیاه وجوددارد. کینوا سفید که کمی به زرد متمایل است را به نام کینوا طلایی هم می شناسند. این دانه ها ظریف تر و سبک تر از بقیه رنگ ها هستند و بعد از پخت نرم تر می شوند.کینوا قرمز بعد از پخت به رنگ قهوه ای دیده می گردد و کمی شیرین تر است. این دانه های قرمز که بعد از پخت بافت خود را بیشتر حفظ می نماید، برای تهیه سالاد مناسب تر هستند.خواص کینواکینوا سیاه هم از دانه های سفید شیرین تر است و بعد از پخت هم به همین رنگ دیده می گردد.

کینوا را از کجا بخریمکینوا در ایران در فروشگاه های بزرگ، سوپر مارکت و فروشگاه های اینترنتی فروش مواد غذایی وجود دارد. می توانید انواع کینوا ارگانیک را در بسته هایی با اندازه های مختلف تهیه کنید.مهم ترین فوائد کینوااین گیاه گلوتن ندارد و به همین دلیل به افرادی که به دنبال غذاهای بدون گلوتن هستند، پیشنهاد می گردد. گلوتن نام پروتئینی است که در گندم، جو و چاودار یافت می گردد و برخی از افراد به آن حساسیت دارند.پروتئین بالا و کالری کم باعث شده است این گیاه در بین ورزشکاران ارزش زیادی پیدا کند. این گیاه به دلیل فیبر بالا باعث سیری طولانی مدت می گردد. یکی از مهم ترین خواص دانه کینوا این است که می تواند انرژی مورد احتیاج بدن را هم تأمین کند.

کینوا و لاغریشاخص گلوکز بالا یکی از عواملی است که گرسنگی را بیشتر می نماید و منجر به چاقی می گردد. مصرف مواد غذایی با شاخص گلوکز بالا ابتلا به بیماری قلبی و دیابت نوع 2 را نیز افزایش می دهد. شاخص گلوکز کینوا 53 است که از اعداد کم این بازه محسوب می گردد. البته از قلم نیاندازید که این ماده خوراکی برای رژیم غذایی با کربوهیدرات کم توصیه نمی گردد.بر اساس مطالعات کینوا می تواند در کنترل قند خون بالا هم مؤثر باشد و به همین دلیل برای افراد دیابتی مناسب است.

دیگر خواص کینوایک پیمانه کینوا 22 کالری، 39 گرم کربوهیدرات، 4 گرم اسید چرب و مقدار کمی هم اسید چرب امگا 3 دارد. به طور دقیق تر یک پیمانه کینوا حاوی مواد مغذی زیر است. پروتئین: 8 گرم فیبر: 5 گرم منگنز: 58 درصد از دوز مصرفی روزانه منیزیم: 30 درصد از دوز مصرفی روزانه فسفر: 28 درصد از دوز مصرفی روزانه اسید فولیک: 19 درصد از دوز مصرفی روزانه مس: 18 درصد از دوز مصرفی روزانه آهن: 15 درصد از دوز مصرفی روزانه روی: 13 درصد از دوز مصرفی روزانه پتاسیم: 9 درصد از دوز مصرفی روزانه بیش از 10 درصد از دوز مصرفی روزانه ویتامین ب 1، ب 2 و ب 6 مقداری کمی کلسیم، نیاسین یا ویتامین ب 3 و ویتامین ای داشتن پروتئین بالا

پروتئین از آمینو اسید ساخته شده است. 9 نوع آمینو اسید به عنوان آمینو اسیدهای ضروری بدن شناخته می شوند که بدن قادر به فراوری آنها نیست و باید به وسیله رژیم غذایی دریافت شوند. اگر یک ماده غذایی حاوی هر 9 آمینو اسید ضروری باشد، به عنوان یک منبع غنی و کامل از پروتئین شناخته می گردد.کینوا یکی از معدود گیاهانی است که همه آمینو اسیدهای ضروری بدن را دارد و به همین دلیل یک منبع مفید و غنی از پروتئین به شمار می رود. مصرف این گیاه برای گیاه خواران هم مفید است و پروتئین بالای آن می تواند جایگزین گوشت حیوانی باشد.

خواص آنتی اکسیدانیکینوا حاوی آنتی اکسیدان های گیاهی به نام فلاونوئید است که مزایای بسیاری بر سلامتی انسان دارند. کامپفرول و کوئرستین دو نوع از این فلاونوئیدها با خواص ضد التهابی، ضد ویروسی، ضد سرطانی و ضد افسردگی هستند که در این گیاه وجود دارند. این مولکول ها با رادیکال های آزاد مضر در بدن مقابله می نمایند و می توانند خطر ابتلا به سرطان را کاهش دهند.

منبع غنی از فیبرکینوا بیشتر از دانه های غلات فیبر دارد. زمانی که فیبر زیادی به وسیله مواد خوراکی وارد دستگاه گوارش می گردد، به راحتی در جریان حرکتی این سیستم قرار می گیرد و در حین عبور مواد سمی را با خود از بدن دفع می نماید.فیبر همچنین به اسیدهای کبد متصل می گردد و می تواند باعث کاهش کلسترول بد خون گردد. از آنجایی که این گیاه کلسترول ندارد، فیبر موجود در آن کبد را وادار می نماید تا از کلسترول ذخیره شده در بدن استفاده کند.فیبر غیر محلول در کینوا می تواند آب را جذب کند، حجیم گردد و عملکرد و حرکت روده ها را ساده تر کند. کینوا به این طریق مشکل یبوست را بر طرف می نماید. همچنین فیبر بالای این گیاه از سرطان روده جلوگیری می نماید.

کینوا و لاغریاز آنجا که فیبر بالا بر کاهش وزن و لاغری اثر می گذارد، پس کینوا هم می تواند در لاغری به شما یاری کند. فیبر با القای احساس سیری، باعث می گردد مواد حاوی کالری بالا را به میزان کمتری مصرف کنید. پس تأثیر کینوا برای لاغری را هم به عنوان یکی از فوائد این گیاه در نظر داشته باشید.ریز مغذی هاکینوا غنی از منیزیم است و به همین دلیل التهاب رگ های خونی را کاهش می دهد و برای عملکرد آنزیم های بدن لازم است.منگنز زیاد موجود در این گیاه، سلول های بدن و گلبول های قرمز را در مقابل رادیکال های آزاد مصون می نماید. این ماده هم برای عملکرد صحیح بسیاری از آنزیم ها لازم است.ریبوفلاوین یا ویتامین ب 2 در این دانه، سطح انرژی بدن را بالا می برد و برای عملکرد مناسب آنزیم های بدن نیز لازم است. برخی گفته ها حاکی از آن است که ریبوفلاوین موجب کاهش سردرد و میگرن می گردد.

طرز پخت کینوادانه های کینوا تا حدودی مانند برنج پخته می شوند. کافی است یک پیمانه از آن ها را با دو برابر آب درون قابلمه بریزید و به مدت 15 دقیقه روی شعله ملایم قرار دهید تا آب آن تمام گردد.کینوا در ایرانمی توانید از روغن زیتون، آب لیمو یا نارنج و ادویه هم برای طعم بهتر بهره ببرید. همچنین می توانید برای بهتر شدن طعم کینوا به جای آب ساده، از آب مرغ یا گوشت بهره ببرید.برای آن که دانه کینوا بافت خود را از دست ندهد و له نگردد، می توان حجم مشخص آب را در چند مرحله به قابلمه افزود. علاوه بر این می توانید از این گیاه در تهیه سالاد، کتلت، برگر، سوپ کینوا و دیگر غذاها هم بهره ببرید.