آیا می دانید؛ چرا برخی از گوش دادن به موسیقی غمگین لذت می برند؟
به گزارش دانشنامه آریایی، همیشه کوشش می کنیم تا در زندگی روزمره مان از غم و غصه دوری کنیم، اما گاهی اوقات گوش دادن به یک موسیقی غمگین حالمان را دگرگون می نماید.
موسیقی هنر بیان احساسات از طریق صداهاست.
موسیقى تراوش احساسات و اندیشه هاى آدمى و مبین حالات درونى وى است.
موسیقى یا ترانه به هر نوا و صدایی گفته می گردد که شنیدنی و خوش آیند باشد و انسان یا موجودات زنده را دچار تحول کند.
موسیقی بیان احساسات انسان از طریق اصوات است.
موسیقی هنری دارای نوا و سکوت است، ارائهٔ تعریف آکادمیک موسیقی موضوعی است که برای قرن ها مورد بحث و کشمکش صاحبنظران بوده است.
همچنان هیچ تعریفی از موسیقی وجود ندارد که مورد قبول همهٔ اهل این هنر باشد.
طبق یکی از پذیرفته شده ترین این تعاریف، موسیقی به اصواتی گفته می گردد که آگاهانه فراوری شوند.
شنیدن یک آهنگ آرام بخش و جذاب مى تواند سرانجام پذیر خستگى روزانه شما باشد.
واژهٔ موسیقى ریشهٔ یونانى دارد و گرفته شده از کلمه Mousika و مشتق از کلمه Muse است و در عربى قَى تلفظ مى گردد.
از زمان منصور خلیفهٔ عباسى توجه به آثار یونانى شروع شد و سپس در دوران هارون پنجمین خلیفهٔ عباسى (198-218 هـ) با تأسیس بیت الحکمه به اوج خود رسید.
مقارن همین دوران بوده است که واژهٔ موسیقى راه یافته و به تدریج جایگزین غناء عربى شده است.
موسیقی به دو بخش تقسیم می گردد:
- موسیقی ضربی
- موسیقی بی ضرب
موسیقی ضربی به موسیقی هایی گفته می گردد که دارای وزن باشد مانند آهنگ های شاد.
موسیقی بی ضرب آن است که دارای وزن تعیین و معلومی نباشد که بهترین نمونه آن آواز های موسیقی ایرانی است.
موسیقی از دید بزرگان
براساس مدارک موجود واژۀ موسیقى و هم خانواده هاى آن در مفاتیح العلوم خوارزمى و رسالهٔ موسیقى اخوان الصفاء دیده مى گردد که هر دو متعلق به سدهٔ چهارم هجرى (دهم میلادی) است. خوارزمى در تعریف موسیقى مى گوید: موسیقى به معنى پیوند آهنگ هاست… تعریف سادهٔ موسیقى یا صداهاى موسیقایی، صداهاى خوشایندى مى گردد که انسان از شنیدن آن ها احساس لذت مى کند.
با بالا رفتن سطح فرهنگ و هنر معلوم شد صداهاى خوشایند، صداهایى هستند که از نظمى خاص پیروى مى نمایند و بین آن ها نسبت هاى تعیینى وجود دارد. براى همین عدد در موسیقى داراى اهمیت بسیارى است. تا جائى که فیثاغورث معتقد است که عدد اصل وجود در آفرینش است.
پیروان او اجسام را هر یک عدد مى پنداشتند و معتقد بودند که، چون کرات آسمانى و افلاک از یکدیگر فاصله هاى تعیینى دارند، از نسبت آن ها نغمه ها ساخته مى گردد و آواز ها در اصل ناشى از حرکت افلاک هستند.
- مرحوم خالقى در کتاب نظى به موسیقى مى نویسد: موسیقى صنعت ترکیب اصوات و صداهاست به طوریکه خوشایند باشد و سبب لذت سامعه و انبساط و انقلاب روح گردد.
- ابوعلى سینا مى گوید: موسیقى علمى است ریاضى که در آن از چگونگى نغمه ها، از نظر ملایمت و تنافر و چگونگى زمان هاى بین نغمه ها بحث مى گردد تا معلوم گردد که لحن را چگونه باید تألیف کرد.
- ابونصر فارابى در احصاءالعلوم موسیقى را علم شناسایى الحان مى داند که شامل دو علم است: یکى علم موسیقى عملى و دیگرى علم موسیقى نظری. امروزه نیز این تقسیم بندى در موسیقى وجود دارد. افلاطون در تعریف موسیقى مى گوید: موسیقى یک ناموس اخلاقى است که روح و جهانیان و بال به تفکر، و جهش به تصور، و ربایش به غم و شادی، و حیات به همه مى بخشد.
- و بتهوون در تعریف زیباى خود مى گوید: موسیقى مظهرى است عالى تر از هر علم و فلسفه
موسیقى سنتى ایران شالم قطعاتى است که در مجموع به عنوان ردیف موسیقى ایرانى گفته مى گردد. امتیاز موسیقى ایرانى در امکانات وسیع مقامى و ملودى هاى غنى آن است. این موسیقى هنرى است بسیار ظریف و عمیق.
چرا بعضی از افراد از موسیقی غم انگیز لذت می برند؟
لذت ما از موسیقی غم انگیز، یک تناقض است. ما همیشه کوشش می کنیم تا در زندگی روزمره مان از غم و غصه دوری کنیم. بنابراین، چرا در هنر، مضامینی، چون فقدان را جویا می شویم، چرا عمیقا از غم و غصه لذت می بریم و از آن استقبال می کنیم؟
بعضی از افراد صرفه نظر از هر گونه حالت روحی که دارند، گوش دادن به موسیقی های غم انگیز را ترجیح می دهند.
شاید شما هم از این دسته افراد هستید. قطعه های کلاسیک و حزن انگیزی مثل آمرزش خوانی (Requiem) موتزارت قرن هاست که مردم را تحت تاثیر قرار می دهد. این موسیقی ها حس فقدان و غصه را در ما تداعی می نمایند.
این پدیده مدت هاست که محققان را سردرگم نموده است. اما اخیرا توانسته ایم اطلاعاتی درباره چگونگی لذت بردن از موسیقی به دست بیاوریم.
در یک پژوهش جدید، محققان پی برده اند که چرا بعضی ها بیش از دیگران از موسیقی اندوهناک لذت می برند. این طور که پیداست این موضوع به همدلی (empathy) مربوط است.
تحقیقات قبلا نشان داده است که افرادی که از تجربه های مختلف استقبال می نمایند، در کمال موسیقیایی امتیاز بالایی می گیرند، اما افراد سیستماتیک، یعنی کسانی که علاقه زیادی به الگوها، سیستم ها و قوانین دارند، معمولا موسیقی های تند مثل راک و پانک را ترجیح می دهند.
اما در مورد موسیقی غمگین چطور؟ قطعا هیچ کس موسیقی غمگین را دوست ندارد، مگر اینکه احساسی که طی آن تجربه می گردد، برخواسته از غصه واقعی نباشد، بلکه نسخه ای از آن باشد.
بر اساس، نظر سنجی های زیاد و بزرگ مقیاسی که درباره تجربه مردم هنگام گوش دادن به موسیقی غمگین صورت گرفته است، می دانیم که این تجربه ها عموما در سه دسته قرار می گیرند.
برای بعضی از افراد معتقدند، موسیقی احساس افسوس و فقدان را عمیق تر و شدیدتر می نماید. این احساسات به تجربه ها و خاطرات شخصی مرتبط هستند. این تجربه ها لذت بخش نیستند و هیچ توضیحی برای تناقض ارائه نمی دهند.
موسیقی غم انگیز در بعضی دیگر حس مالیخولیا را برمی انگیزد؛ به عنوان مثال، احساسی که در یک روز بارانی پس از باخت تیم مورد علاقه مان تجربه می کنیم.
اما عجیب ترین نوع تجربه، حس تحت تاثیر قرار دریافت و متحول شدن است. توصیف این تجربه در قالب کلمات سخت بوده، اما اغلب اوقات عمیق و لذت بخش است. هرچند که هر کسی نمی تواند آن را تجربه کند. پس چه کسانی می توانند؟
منطقا، کسانی که به راحتی احساس همدلی می نمایند، به راحتی هم تحت تاثیر قرار می گیرند.
محققان برای آزمایش این فرضیه، روی 102 شرکت نماینده آزمایش کردند. آن ها برای این افراد موسیقی غم انگیز پخش کردند. تمرکز آن ها پخش موسیقی هایی بود که افراد قبلا آن ها را نشنیده بودند.
به این ترتیب، هرگونه عامل خارجی که بتواند بر احساس آن ها تاثیر بگذارد، حذف می شد. به عبارت دیگر، محققان می خواستند واکنش عاطفی شرکت نمایندگان فقط برخواسته از موسیقی باشد و نه چیز دیگر.
محققان همچنین از مستمعین خواستند تا اطلاعاتی از خودشان بدهند، از جمله اینکه معمولا چقدر در نوستالژی غرق می شوند و در حال حاضر حالت روحی، وضعیت سلامت و کیفیت زندگی شان چگونه است. محققان سلیقه آن ها در موسیقی را ثبت کردند و میزان همدلی آن ها را هم سنجیدند.
این موسیقی ها تجربیات متفاوتی را از حس آرامش و متحول شدن گرفته تا حس اضطراب و عصبی شدن را در افراد برانگیختند. شرکت نمایندگانی که تحت تاثیر قرار گرفته بودند تجربه حس عمیق و لذت بخش و در عین حال احساس اندوه را گزارش دادند.
محققان پی بردند کسانی که از آن قطعه های اندوهگین موسیقی لذت بردند و تحت تاثیر قرار دریافتد، امتیاز بالایی در همدلی دریافتد. برعکس آن هم رخ داد. کسانی که همدلی پایینی داشتند، از این نوع موسیقی لذت نبردند.
علاوه بر این، یافته های محققان نشان می دهد که نه تنها همدلی بالا در لذت بردن افراد از موسیقی غمناک تاثیر داشت، بلکه این افراد قادر هستند خودشان را کنترل و فاصله شان را از این فرایند حفظ نمایند.
فهم دگرگونی های عاطفی ناشی از موسیقی غم انگیز قطعا می تواند به ما یاری کند تا بتوانیم با استفاده از موسیقی به کسانی که از اختلالات عاطفی رنج می برند، یاری کنیم.
منبع: باشگاه خبرنگاران جوان