ترکیه بدنبال تقویت روابط تجاری با چین - دانشنامه آریایی

با تور چین سفری خاطره انگیز را تجربه کنید.

به گزارش چین روز به روز در حوزه های مختلف٬ قدرت بیشتری می گیرد و ارتباط با اقتصاد پویا و قدرتمند چین برای اغلب کشور های دنیا حائز اهمیت می گردد.

ترکیه نیز به عنوان کشوری که در جهت جاده ابریشم٬ از دیرباز با چین در ارتباط بوده٬ به دنبال آن است تا در چارچوب پروژه بزرگ یک جاده٬ یک کمربند بهره بیشتری از اقتصاد چین بگیرد.

همزمان با دور شدن تدریجی ترکیه از غرب و توجه به شرق٬ تقویت روابط مالی با چین در دستور کار مقامات آنکارا و بخش خصوصی ترکیه قرار گرفته، اما هنوز هم در این جهت احتیاج به کوشش بیشتری وجود دارد و توسعه رابطه با پکن برای تیم اردوغان به یک ضرورت مهم تبدیل شده است.

ترکیه تا حد قابل توجهی در حوزه سیاسی و مالی از سوی آمریکا مورد تهدید و تحریم قرار گرفته و این واقعیت را لمس نموده که حفظ و تعمیق رابطه مالی با آمریکا و کوشش برای در امان ماندن از تبعات شوک های دلاری گاه و ناگاه٬ با مشی کنونی سیاست خارجی تیم اردوغان منطبق نیست. در همین حال٬ رابطه با اروپا نیز تعریف چندانی ندارد، اما توجه به کشور های قدرتمندی همچون روسیه٬ چین٬ ژاپن٬ کره جنوبی و مالزی٬ برای ترکیه مهم تر از سالیان گذشته است.

حجم مبادلات تجاری بین ترکیه و چین در سده بیست یکم و به ویژه در سالیان اخیر٬ شاهد تغییرات جدی بوده است.

بر اساس آمار های رسمی وزارت اقتصاد و دارایی ترکیه٬ حجم مبادلات بازرگانی این کشور با چین در سال 2000 میلادی کمتر از 1 و نیم میلیارد دلار بود، اما در سال 2003 و در دومین سال اقتدار حزب عدالت و توسعه٬ اندکی از 3 میلیارد دلار فراتر رفته و سال به سال بیشتر رشد نموده است. به گونه ای که این حجم٬ در سال 2005 میلادی به 7 و نیم میلیارد دلار رسیده و در سال 2007 میلادی حتی از 14 میلیارد دلار نیز فراتر رفته است.

میزان مبادلات تجاری بین ترکیه و چین در سال 2011 میلادی به رقم طلایی 24 میلیارد دلار رسید و در سال 2013 نیز رکورد 28 میلیارد دلار را ثبت کرد، اما در سال 2018 با توجه به وضعیت نه چندان مطلوب بخش فراوری ترکیه٬ مبادلات تجاری با طرف های چینی کاهش پیدا نموده و به 24 میلیادر دلار رسیده است.

البته ذکر این نکته ضرورت دارد که در تمام این سالیان٬ تراز تجاری در روابط آنکارا پکن٬ با فاصله ای بسیار جدی و قاطعانه به سود چینی ها بوده و رقم صادرات ترکیه به چین٬ فقط در سال 2013 میلادی به رقم 4 میلیارد دلار نزدیک شده و در سال 2018 نیز اندکی کمتر از 3 میلیارد دلار بوده است. بنابراین٬ چین برای ترکیه٬ بازار بزرگ واردات کالا است و بخش مهمی از ملزومات بازار مصرف ترکیه از چین تامین می گردد.

افزایش حجم واردات از چین و همچنین اتکای بیش از حد بخش صادرات ترکیه به مواد خام٬ موضوعی است که باب دل مسئولین مالی ترکیه و فعالان مالی بخش خصوصی نیست. ترکیه فعلاً خام فروشی می نماید. به این معنی که از چین کالا های آماده می خرد که سود ارزش افزوده و بخش فن آوری آن برای فراورینمایندگان چینی بالا است، اما فلزات و کالا های خامی همچون مس٬ سرب٬ سنگ های قیمتی و روی به چین می فرستد که برخلاف کالا های وارد شده از چین٬ سود چندانی برای ترکیه ندارد و فاقد ارزش افزوده و سود آورده در بخش فراوری و دستمزد منابع انسانی است.

به همین دلیل ترکیه به دنبال آن است تا با استفاده از ظرفیت ترانزیت ریلی٬ در این حوزه گام های جدیدی بردارد. در نظر دریافت قطاری به نام قطار صادرات٬ برای انتقال چندین نوع کالای ترکیه ای به بازار چین٬ به عنوان یک پروژه جدی تعریف شده در حال اجرایی شدن است.

علی احسان اویگون مدیرعامل راه آهن ترکیه اعلام نموده که بر اساس توافق جدیدی که بین سران پکن و آنکارا صورت گرفته٬ از این به بعد قطار باری عظیمی که از چین و به وسیله مرمره از ترکیه عبور نموده و به پراگ می رود٬ در جهت بازگشت٬ کالا های ترکیه را به بازار چین خواهد رساند.

این اقدام از سوی ترکیه به عنوان جاده ابریشم آهنی نامگذاری شده و قرار است با هماهنگی اتحادیه های فراوریی و صنعتی٬ کالا های صادراتی ترکیه با کرایه بار ناچیزی به چین فرستاده گردد. گذر این قطار از خط باکو - تفلیس و کارس ترکیه٬ فرصتی طلایی برای صادرنمایندگان ترکیه ای خواهد بود و قرار است در استان کارس با راه اندازی یک مرکز تدارکاتی بزرگ، صادرات ریلی به چین مدیریت گردد.

بر اساس آمار های منتشر شده از سوی مدیرعامل راه آهن ترکیه٬ قرار است در سال 2020 میلادی٬ بین 300 تا 400 قطار٬ کالا از ترکیه به چین فرستاده گردد و تیمی از کارشناسان و فعالان مالی ترکیه٬ بازاریابی و هماهنگی را بر عهده گرفته و حالا تامین کالا و انتقال آن در دستور کار است.

در صورتی که ترک ها بتوانند در سال 2020 میلادی به هدف خود دست پیدا نمایند و رضایت خاطر بازار چین را به دست بیاورند٬ تا سال 2024 میلادی٬ کوشش خواهند کرد تا سالانه دست کم یک هزار قطار کالا به چین فرستاده گردد.

البته کل برنامه مالی روابط چین و ترکیه٬ صرفاً محدود به صادرات و واردات نیست و هر دو کشور در دو بخش مهم و حیاتی سرمایه گذاری و همچنین فعالیت پیمانکاران٬ همکاری های گسترده ای دارند. علاوه بر این٬ پس از جذب 6 میلیون گردشگر روسی در سال٬ حالا توریسم ترکیه به دنبال آن است که در سال٬ دست کم 4 میلیون گردشگر چینی نیز به سوی خود جذب کند.

سال 2019 میلادی برای منطقه موسوم به ترکستان شرقی و اویغورها٬ سال خوبی نبود و گزارش های فراوانی از اعمال فشار و تبعیض بر مسلمانان چین منتشر شد. دولت چین٬ به بهانه مبارزه با احتمال رشد افراط گرایی٬ با اویغور ها به درشتی مواجهه می نماید و بسیاری از رسانه ها و جریانات فکری و سیاسی اسلام گرای داخل ترکیه نسبت به این موضوع معترض هستند.

اما اهمیت تقویت روابط سیاسی و تجاری با چین٬ موجب آن شده که دولت برآمده از حزب عدالت و توسعه و دستگاه دیپلماسی ترکیه در این حوزه چندان وارد نگردد و آن را به انجمن ها و گروه های مختلف بسپارد.

در هر صورت٬ آنکارا به دنبال تعمیق و توسعه روابط با روسیه است و به نظر می رسد٬ حالا که رابطه با روسیه به سطح مطلوبی رسیده٬ توسعه بیشتر رابطه با چین نیز مورد اهتمام بیشتری قرار بگیرد.

منبع: تسنیم