تعرفه و مدل مهندسی شبکه ملی اطلاعات اصلاح می گردد - دانشنامه آریایی

حال با گذشت نزدیک به 6 ماه از روی کار آمدن دولت سیزدهم، به نظر می رسد که وزارت ارتباطات عزم جدی برای پیاده سازی شبکه ملی اطلاعات مطابق با اهداف مدنظر مصوبه شورای عالی فضای مجازی دارد و از هفته گذشته از اجرای بعضی پروژه ها در راستای اقدامات عملیاتی این شبکه، اطلاع داده است.

سند طرح کلان شبکه ملی از وزارت ارتباطات چه می خواهد؟

در طرح کلان و معماری شبکه ملی اطلاعات برای اهداف عملیاتی این شبکه، پوشش 80 درصدی دسترسی پهن باند ثابت خانوارها با میانه سرعت دسترسی 25 مگابیت بر ثانیه و پوشش 100 درصدی جمعیت کشور برای دسترسی پهن باند سیار با سرعت میانه 10 مگابیت بر ثانیه مدنظر قرار گرفته است. مبنای اغلب اهداف این سند، سال 1404 است.

در این سند در حوزه مزیت بخشی مالی و تعرفه گذاری رقابتی بر دسترسی به خدمات کاربردی و محتوای داخلی به مقدار حداقل دو برابر و دسترسی به خدمات پایه کاربردی شبکه ملی اطلاعات به مقدار حداقل سه برابر نسبت به رقبای خارجی، تاکید شده است. در حوزه مزیت بخشی کیفی نیز باید دسترسی به خدمات و محتوای داخلی به مقدار 5 برابر نسبت به خدمات و محتوای خارجی باشد.

بعلاوه سهم ترافیک خدمات پایه کاربردی داخلی نسبت به خدمات پایه کاربردی خارجی مشابه باید 70 به 30 باشد و نرخ رشد سالیانه 15 درصدی نیز برای این بخش مدنظر است.

ایجاد امکان اتصال حداقل 10 درصد کاربران با دسترسی مبتنی بر نسل تازه ارتباطات و امکان اتصال و دسترسی پرسرعت سازمان ها و مراکز آموزشی، پژوهشی، حوزوی، کسب و کارها و کاربران تجاری با حداقل سرعت 100 مگابیت بر ثانیه از دیگر اهداف این سند است.

در این سند به ایجاد حداقل 3 مرکز داده در سه استان و ایجاد نقطه حضور بین الملل در منطقه ویژه ارتباطات اشاره شده است.

از سوی دیگر در جدول اقدامات کلان و نگاشت نهادی شبکه ملی اطلاعات نیز از مجموع 53 اقدام عملیاتی، بیش از 39 اقدام به وزارت ارتباطات مکلف شده است.

تدوین نظام تعرفه و مدل مالی خدمات ارتباطی و پایه شبکه ملی اطلاعات، رقابت پذیر کردن و ارتقای پایداری شبکه های تجمیع درون استانی و ارتقای فناوری دسترسی ارتباطات ثابت از جمله اقداماتی است که بر عهده کمیسیون تنظیم مقررات ارتباطات گذاشته شده است.

گام های وزارت ارتباطات برای اقدامات کلان در شبکه ملی اطلاعات

پس از گذشت بیش از 15 سال از مطرح شدن پروژه شبکه ملی اطلاعات، این بار وزارت ارتباطات برای پیاده سازی این پروژه ملی، طرح عملیاتی و زمان بندی، معین نموده است.

به تازگی علی اصغر انصاری معاون برنامه ریزی وزیر ارتباطات از پیشنهاد دولت برای 3 برابر شدن بودجه شبکه ملی اطلاعات در لایحه 1401 اطلاع داده است و طرح عملیاتی وزارت ارتباطات نیز در قالب توسعه شبکه ارتباطات ثابت کشور ذیل پروژه توسعه فیبرنوری، اصلاح مدل ترافیک شبکه با ایجاد مراکز داده استانی و نیز اصلاح مدل مالی و تعرفه گذاری ترافیک داخلی، به تازگی از سوی وزیر ارتباطات اعلام و برای آن موقع بندی 3 ساله در نظر گرفته شده است.

به همین دلیل حدود 10 روز پیش وزارت ارتباطات از تشکیل کمیته اصلاح مهندسی ترافیک شبکه ملی اطلاعات و باز مهندسی جریان ترافیک داده کشور در راستای تحقق الزامات شبکه ملی اطلاعات اطلاع داد.

پس از آن نیز وزیر ارتباطات در شرحات تکمیلی گفت: قرار است جریان ترافیک داده در کشور بازطراحی گردد تا به جای توزیع تمام ترافیک کشور از مرکز، محتوا در نزدیک ترین محل و در مراکز منطقه ای توزیع اطلاعات، توزیع گردد و تأخیر و کندی سرعت به حداقل برسد.

به گفته عیسی زارع پور، در فاز نخست این طرح، نقاط توزیع داده و محتوا در شهرهای تبریز، شیراز و مشهد ایجاد می گردد و در فاز دوم، طبق طراحی تا 10 مرکز توزیع داده در نقاط مختلف کشور ایجاد خواهد شد. تا خاتمه امسال بازطراحی ترافیک شبکه تکمیل و همزمان، اقدامات اجرایی برای پیاده سازی این طرح آغاز می گردد و طرح در چند فاز به تدریج تکمیل خواهد شد.

از سوی دیگر سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی هفته گذشته از تدوین پیش نویس اصول حاکم بر تقسیم کار و حمایت از توسعه شبکه دسترسی مبتنی بر فیبرنوری با مشارکت دارندگان پروانه، فعالان بازار و صاحبنظران حوزه ICT به عنوان یکی از پروژه های اولویت دار وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات ذیل شبکه ملی اطلاعات اطلاع داده است.

در این مورد نیز وزیر ارتباطات با انتقاد از شرایط نابسامان اینترنت خانگی که در پی سیاست های غلط و تلمبار شده در یک دهه گذشته به وجود آمده است، تاکید نمود که برنامه های میان مدت و بلندمدتی برای افزایش کیفیت و سرعت شبکه ارتباطی کشور تدارک دیده ایم. پروژه فیبرنوری نقاط از دهه فجر امسال کلید می خورد و تا خاتمه دولت سیزدهم 20 میلیون پورت پرسرعت مبتنی بر فیبرنوری برای منازل و کسب و کارها راه اندازی می گردد.

در گام بعدی نیز وزارت ارتباطات برای اصلاح مدل تعرفه گذاری ترافیک ارتباطات داخلی کشور و تعرفه نیم بهای پهنای باند شبکه ملی اطلاعات در حال برگزاری جلساتی با ذی نفعان و ارائه دهندگان خدمات روی این شبکه است تا در نهایت این مدل مالی به نفع تمام فعالان این بخش باشد و اهداف مربوط به مزیت بخشی مالی و تعرفه گذاری رقابتی را مطابق با سند طرح کلان شبکه ملی اطلاعات، محقق کند.

هدفگذاری برای ایجاد 20 میلیون پورت فیبرنوری در همه استان ها

برای شفاف تر شدن گام های مدنظر وزارت ارتباطات در اجرای اهداف شبکه ملی اطلاعات، با صادق عباسی شاهکوه معاون وزیر ارتباطات و رئیس سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی به مصاحبه نشستیم و فرایند برنامه های مدنظر این وزارتخانه را از وی جویا شدیم.

وی در مصاحبه با خبرنگاران، در مورد برنامه های در دست اقدام برای رسیدن به 20 میلیون پورت فیبرنوری در کشور شرح داد و ضرورت اصلاح تعرفه گذاری برای خدمات محتوایی در شبکه ملی اطلاعات و نیز اصلاح مدل ترافیک شبکه را تبیین کرد.

عباسی شاهکوه با اشاره به اینکه بخشی از اهداف دسترسی به شبکه ملی اطلاعات مربوط به توسعه اینترنت ثابت و بخشی مربوط به توسعه ارتباطات همراه است، گفت: ما به زودی مصوبه کمیسیون تنظیم مقررات ارتباطات در مورد پروژه شبکه دسترسی فیبرنوری را نهایی می کنیم. هم اکنون کلیات آن تصویب شده است. در این مصوبه مدل واحدی از تعریف پروژه، نحوه اجرای آن، مقدار پوشش، تعداد اپراتورهای اجرا نماینده و هدف گذاری در هر استان، معین شده است.

معاون وزیر ارتباطات با بیان اینکه قرار نیست برای ایجاد شبکه دسترسی فیبرنوری، اپراتور تازهی تعریف کنیم، ادامه داد: از میان اپراتورهای موجود، آنهایی که شرایط اجرای این پروژه را دارند (مانند FCP ها و شرکت مخابرات و حتی اپراتورهای موبایل) می توانند اعلام آمادگی نمایند و پس از تقسیم بندی و گروه بندی در هر استان، این اپراتورها به صورت موازی کار را پیش خواهند برد تا در یک زمان 3 ساله به هدف نهایی برسیم.

به گفته وی، سرمایه گذاری در این پروژه از سوی اپراتورها باید انجام گردد و دولت در برطرف موانع و موضوعات حمایتی با اپراتورها پیش می رود. برای مثال موانعی در شهرداری ها و توانیر پیش روی اپراتورهای ارتباطی است که دولت یاری می نماید این موانع در طول زمان برطرف گردد. در قانون بودجه نیز پیشنهاداتی در مورد این پروژه آمده که در صورت تصویب، به یاری خواهد آمد تا اپراتورها کار را با سرعت بیشتری پیش ببرند.

تعرفه ترجیحی شبکه ملی اطلاعات حذف نمی گردد

عباسی شاهکوه به موضوع اصلاح مدل مالی شبکه ملی اطلاعات به عنوان یکی دیگر از اقداماتی که باید طبق سند طرح کلان و معماری شبکه ملی اطلاعات به وسیله وزارت ارتباطات انجام گردد اشاره نمود و گفت: تعرفه گذاری یکی از اقداماتی است که به صورت مرتب از سوی رگولاتوری در حال اجرا است و مطابق با زمان و متناسب با شرایط بازار و رقابت، قابل اصلاح خواهد بود.

وی با اشاره به اینکه تعرفه ترجیحی ترافیک داخلی و محاسبه نیم بهای آن نسبت به اینترنت بین الملل با هدف حمایت از فراوری محتوای داخلی معین شد، گفت: در بسیاری از موارد این هدف، محقق شده و باعث خوشحالی است که اعلام کنیم در حال حاضر ارائه دهنده محتوایی در کشور وجود دارد که حدود 800 گیگابیت بر ثانیه ترافیک فراوری می نماید.

معاون وزیر ارتباطات با بیان اینکه تعرفه ترجیحی برای شبکه ملی اطلاعات به رشد محتوای داخلی یاری نموده است، اضافه نمود: اما هم اکنون بعضی از ارائه دهندگان محتوا اعلام نموده اند که دیگر مایل نیستند محتوای خود را در شبکه ملی اطلاعات به نصف قیمت اینترنت بین الملل، برای کاربران محاسبه نمایند و حتی اپراتوری هم وجود دارد که نسبت به این مصوبه ناراضی است.

رئیس رگولاتوری با تاکید بر اینکه البته این به معنای آن نیست که همه از این مصوبه ناراضی باشند و ما با انواع حالت ها روبرو هستیم، گفت: موضوع این است که ما در سازمان تنظیم مقررات ارتباطات در حال تهیه مدلی هستیم که رضایت اپراتورها، ارائه دهندگان خدمات محتوا و کاربران را جلب کند و برترین تصمیم برای حمایت از محتوای داخلی باشد.

به گفته وی، چارچوب و پایه اصلی مصوبه تعرفه ترجیحی برای شبکه ملی اطلاعات به قوت خود باقی است و حذف نمی گردد و در عمده موارد نیز، نتایج آن راضی نماینده بوده است. اما شاید بخواهیم برای بعضی حالت ها، این مدل تعرفه گذاری را تغییر دهیم که هم اکنون در حال کار و آنالیز مدل های مختلف هستیم و به نتیجه قطعی نرسیده ایم.

عباسی شاهکوه در شرح این مساله گفت: مثلاً ممکن است ترافیک محتوایی خدمات دهنده ای خیلی بالا رفته باشد اما دیگر تمایلی نداشته باشد که ترافیکش نصف قیمت محاسبه گردد. در این زمینه می توانیم اختیاری بگذاریم که ارائه دهنده خدمت، به جای ترافیک نصف قیمت، امتیاز دیگری به کاربرانش بدهد.

وی با بیان اینکه روی مدل های مختلف کار کارشناسی می گردد و هنوز به جمع بندی قطعی نرسیده ایم، گفت: در این زمینه اصل بر منفعت کاربر و هدف، فراوری محتوای داخلی مطابق با اهداف شبکه ملی اطلاعات است و در کنار آن باید منفعت ارائه دهنده محتوا و اپراتور را نیز ببینیم. اما موضوع این است که قرار نیست تعرفه یک دوم برای دسترسی به سایت ها و محتوای داخلی، حذف گردد بلکه فقط اصلاح این مصوبه در دستور کار است.

رئیس سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی در مورد اینکه آیا اصلاح مدل مالی شبکه ملی اطلاعات مشمول تعرفه یک سوم دسترسی به پیغام رسان های بومی هم می گردد، گفت: در حال حاضر فقط بعضی ارائه دهندگان خدمات محتوایی که ترافیک بالایی دارند مانند VOD ها خواهان اصلاح این مدل تعرفه گذاری هستند و در مورد پیغام رسان های بومی هنوز پیشنهادی به ما ارائه نشده است.

معاون وزیر ارتباطات در مورد مدل های کشورهای مختلف برای تعرفه گذاری ترافیک داخلی، گفت: کشورهای مختلف مدل های متفاوتی را دنبال می نمایند. در بعضی کشورها شاهد مدل Zero-rating هستیم. به این معنی که خدمات دهنده اپلیکیشن با اپراتور تفاهم نموده و خدمات محتوای داخلی را به صورت رایگان در اختیار کاربر قرار می دهد. در مدل دیگر که به مدل تعامل اسپانسر دیتا معروف است، صاحب محتوا با اپراتور تفاهم می نماید که دیتا را با یک قیمت معین به کاربران ارائه دهد. همه اینها مدل های توافقی است که میان ارائه دهنده محتوا و اپراتور در جریان است و هدف از آن سودآوری کسب و کار است.

توزیع ترافیک دیتا در کشور اصلاح می گردد

عباسی شاهکوه با اشاره به اینکه از میان 53 اقدام کلانی که در طرح کلان شبکه ملی اطلاعات مصوب شورای عالی فضای مجازی آمده است تقریباً حدود 40 اقدام به نوعی به وزارت ارتباطات واگذار شده است و ما آن ها را با جدیت دنبال می کنیم، گفت: مباحثی از جمله مدل مالی شبکه ملی اطلاعات، توسعه شبکه ثابت، ارتقای تکنولوژی موبایل و مدیریت فضای فرکانسی از جمله مواردی است که مستقیماً بر عهده رگولاتوری گذاشته شده است. ما برای این موضوعات برنامه داریم و به مرور برنامه هایمان را اعلام خواهیم کرد.

وی با بیان اینکه اصلاح مدل مهندسی ترافیک شبکه نیز مورد تاکید وزیر است و هم اکنون کمیته های کارشناسی در حال کار هستند و برای این مهم، تقسیم کار شکل گرفته است، گفت: یکی از مسائل موجود در شبکه ارتباطی کشور، تمرکز توزیع محتوای مورد احتیاج کاربران در تهران است. از آنجایی که تمرکز تجهیزات مربوط به سیستم های مسیریابی، ترجمه IP آدرس ها و سایر موارد در تهران است، در صورتی که ارتباط بین دو کاربر در یک اپراتور و یا ارتباط بین کاربران دو اپراتور، درون استان دیگری باشد بازهم این ترافیک باید به تهران منتقل شده و بازگردد. این مساله باعث تأخیر قابل توجهی در ارسال بسته های دیتا از مبدا تا مقصد می گردد.

معاون وزیر ارتباطات با بیان اینکه هدف اصلی اصلاح مهندسی ترافیک شبکه، باز مهندسی این توزیع ترافیک به وسیله مراکز تبادل ترافیک داخلی(IXP) و نقاط هسته شبکه ملی اطلاعات است، اعلام نمود: این مراکز هم اکنون وجود دارد اما برای اینکه ترافیک بهتر توزیع گردد و بار شبکه متعادل گردد، باید اصلاحاتی صورت گیرد. در همین حال شبکه توزیع محتوای داخلی در سطح کشور و متناسب با نقاط IXP ایجاد خواهد شد که در فاز نخست سه شهر و در فاز دوم، تا 10 نقطه توسعه خواهد یافت.