عفونت خون (سپسیس) چیست؟ - دانشنامه آریایی

خبرنگاران | سرویس سلامت - عفونت خونی یا سپسیس ( Sepsis) نوعی بیماری است که به علت مواد سمی فراوری شده توسط عوامل عفونی مثل باکتری، ویروس یا قارچ ها و یا به دلیل سیستم دفاعی ضعیف بوجود می آید. در واقع افراد با سیستم دفاعی ضعیف بیشتر به این بیماری دچار می شوند. در ادامه علائم، علل و راه های درمانی را بخوانید.

عفونت خون یا سپسیس چیست؟

عفونت خون در شرایط حاد سپسیس نامیده می گردد. در واقع سپسیس یک بیماری خطرناک است که در آن بدن با عفونت شدیدی که به وسیله جریان خون پخش می گردد، مبارزه می نماید. اگر یک بیمار سپتیک گردد، ممکن است فشار خون پایین در آن شخص منجر به گردش خون ضعیف و کمبود خون در بافت و اندام های حیاتی او گردد. این شرایط شوک نامیده می گردد و گاهی اوقات به عنوان شوک سپتیک شناخته می گردد تا از شوک های ناشی از عواملی خیر از افت فشار خون تشخیص داده گردد.

این شرایط می تواند در نتیجه عملکرد سیستم دفاعی بدن و یا به خاطر وجود مواد سمی ساخته شده توسط عامل آلوده نماینده خون حادتر گردد. احتمال بهبودی و زنده ماندن بیمار بستگی به عواملی چون شرایط بیمار، زمان تشخیص بیماری، اندامی که دچار عفونت شده و سن بیمار دارد.

علت ابتلا به عفونت خون چیست؟

زمانی که باکتری یا میکروب عامل عفونت یکی از اعضای بدن وارد جریان خون گردد، فرد مبتلا به عفونت خون شده و عفونت خون شدید به سپسیس منجر می گردد. در اغلب موارد علت اصلی عفونت خون باکتری ها هستند اما ویروس ها و قارچ ها نیز می توانند باعث سپسیس شوند.

بیماری هایی نظیر عفونت ریه، عفونت مثانه، عفونت کلیه (عفونت ادراری)، عفونت پوست، عفونت شکم (مثل التهاب آپاندیس)، عفونت استخوان و عفونت مغزی (مثل مننژیت) نیز می توانند با گسترش در بدن باعث این بیماری شوند. عفونت هایی که بعد از جراحی ایجاد می شوند نیز می توانند منجر به سپسیس شوند.

چه کسانی بیشتر در معرض خطر هستند؟

کسانی که در اثر بیماری هایی نظیر دیابت، ایدز، مصرف بعضی داروها مانند استروئیدها یا داروهای شیمی درمانی و استفاده از داروهای قوی در بیماران سرطانی و پیوند، دارای سیستم ایمنی ضعیفی هستند، بیشتر در معرض ابتلا به عفونت خون خواهند بود. نوزادان و افرادمسن نیز جزو گروهایی هستند که به دلیل ضعیف بودن سیستم ایمنی بدن در معرض خطر ابتلا به این بیماری قرار دارند. بیماران بستری در بیمارستان گروه دیگری هستند که به دلیل تزریق وریدی، زخم های جراحی و یا زخم های بستر در معرض ابتلا به این بیماری قرار دارند. همچنین افرادی که از مواد مخدر داخل وریدی مانند هروئین استفاده می نمایند.

علائم عفونت خون چیست؟

• افزایش و کاهش دمای بدن
• لرز
• افزایش ضربان قلب و تنفس
• کاهش سطح هوشیاری
• هذیان گویی و گیجی
• خونریزی های کوچک زیر پوستی (که می تواند به صورت تغییر رنگ پوست یا به صورت نقطه های کوچک قرمز باشد)
• درد مفاصل مثل ستون مهره ها
• احساس درد در مچ دست، ران، آرنج و زانو

در بدترین شرایط، عفونت خون می تواند باعث افت سریع فشار خون گردد که به آن شوک عفونی گفته می گردد.

راه های تشخیص عفونت خون چیست؟

یکی از راه های تشخیص سپسیس انجام آزمایش خون است که در آن به سنجش میزان گلبول های سفید خون ( WBC) پرداخته می گردد. وجود یک بیماری عفونی در بدن باعث افزایش تعداد گلبول های سفید خون می گردد. در صورت عدم وجود عفونت، گلبول های سفید خون به طور طبیعی فقط یک درصد از خون هر فرد (4500 تا 10000 سلول درهر میکرولیتر خون) را تشکیل می دهند.

روش دیگر باز به وسیله انجام آزمایش خون است؛ اما در این آزمایش، خون به آزمایشگاه فرستاده می گردد و در محیط های مخصوص کشت داده می گردد تا تعیین گردد که آیا باکتری در خون رشد می نماید یا نه.

تست های دیگری که ممکن است در این خصوص انجام گردد، عکس رادیولوژی سینه برای عفونت ریه و یک سی تی اسکن شکم برای عفونت شکم است. (سی تی اسکن یک سری عکس های رادیولوژی است که از زوایای مختلف گرفته می گردد و بوسیله کامپیوتر کنار هم قرار داده می گردد تا بتوان اجزاء درون شکم را آنالیز کرد.)

راه های درمان عفونت خون چیست؟

جلوگیری از بروز هرگونه عفونت در بدن و در صورت وقوع درمان سریع آن ها، تنها راه جلوگیری از بروز سپسیس است؛ اما در صورت بروز روش های درمانی زیر به کار برده می گردد و البته بسته به نوع بیمارستانی که بیمار در آن بستری است، ممکن است پروتکل های درمان سپسیس متفاوت باشد.

طبق آنالیز و تشخیص، پزشک شما برای شما دارو تجویز خواهد نمود که این داروها معمولا آنتی بیوتیک می باشد. چون معمولا معلوم نیست که کدام باکتری باعث بیماری شده است معمولا از آنتی بیوتیک هایی استفاده می گردد که طیف وسیعی از باکتری ها را از بین خواهند برد. اما پس از جواب کشت خون، نوع باکتری تعیین شده و پزشک آنتی بیوتیک مخصوص آن باکتری را تجویز خواهد نمود.

ممکن است پزشک شما دستور تزریق سرم وریدی را بدهد تا حجم خون افزایش یابد.

اگر نتایج آزمایشات، عفونت شکمی را نشان دهد معمولا عفونت بوسیله جراحی خارج می گردد.

تحقیقات برای کشف درمان های جدید برای سپسیس در طی 20 تا 30 سال گذشته شکست خورده است. بسیاری از داروهایی که به نظر می رسید مفید هستند، در آزمایشات بالینی مفید نبوده اند. با این حال، دانشمندان در حال کوشش برای کشف داروهایی هستند که پاسخ سیستم ایمنی بدن را به میکروب ها تغییر داده و بهبود ببخشند.

سخن آخر

همواره پیشگیری بهتر از درمان است. بنابراین با رعایت موارد بهداشتی مراقب باشید که دچار عفونت نشوید. اگر دچار زخم شدید با تمیز نگه داشتن زخم تان و تعویض به موقع بانداژ از خود مراقبت کنید. اگر عمل جراحی داشته اید و پزشک تان آنتی بیوتیک برایتان تجویز کرد، داروهای خود را به موقع مصرف کنید. و اگر زمانی به عفونت مشکوک شدید، فورا به پزشک مراجعه کنید. همچنین اگر جزو افراد با سیستم ایمنی ضعیف هستید سعی کنید کمتر در مکان هایی حضور پیدا کنید که احتمال مواجهه با باکتری ها، قارچ ها و ویروس ها در آنها زیاد است.