علل و نشانه های کودک آزاری
به گزارش دانشنامه آریایی، خبرنگاران/فارس طبق تعریف سازمان بهداشت جهانی، کودک آزاری عبارتست از آسیب یا تهدید سلامت جسم و روان یا سعادت و رفاه و بهزیستی کودک به دست والدین یا افرادی که نسبت به او مسئول هستند.
از منظر روانشناسی، کودک آزاری شامل رفتارهایی است که توسط افراد دیگر به ویژه بزرگسالان نسبت به بچه ها انجام می شود و به سلامت جسمی و روانی بچه ها آسیب می زند. از طرفی در تعریف خشونت، می خوانیم هر گونه رفتار عمدی بین افراد که احتمال آسیب جسمی یا روحی را به همراه داشته باشد.
با توجه به بررسی های اجرا شده حدود 70 درصد موارد اعمال خشونت و آزارگری در محیط خانه حادث می شود و بچه ها بخشی از اعضای خانواده هستند که این خشونت ها را متحمل می شوند، به دلیل اهمیت بحث کودک آزاری و جلب نظر جهانیان به این موضوع، نوزدهم نوامبر مصادف با بیست و نهم آبان، به نام روز جهانی کودک آزاری نام گداری شده است.
کارشناس مسئول سلامت اجتماعی دانشگاه علوم پزشکی شیراز با اشاره به اهمیت بحث کودک آزاری در جهان امروز و ابعاد گسترده آن، به بیان نشانه های خشونت در بچه ها، انواع و علل کودک آزاری پرداخت.
طاهره قنبریان در مورد نشانه های خشونت در کودک گفت: از نشانه ها، تغییر ناگهانی ست که در رفتار یا انجام تکالیف مدرسه کودک ظاهر می شود، از طرفی کودک برای حل مسائل جسمی و طبی خود کمکی دریافت نمی کند، مسائلی در یادگیری پیدا می کند که نمی توان آنها را به علل خاص جسمی یا روانی منتسب کرد.
او ادامه داد: کودک فکر می کند اتفاق بدی قرار است رخ بدهد، بسیار زود به مدرسه می رود و سعی می کند مدرسه را دیر ترک کنند و تمایلی به رفتن به منزل ندارد.
قنبریان گفت: وقتی که کودک دارای علامت سوختگی، گازگرفتگی، کوفتگی، شکستگی استخوان و دور چشم سیاه باشد، زمانی که که کودک از والدین خود هراسان است و یا در موقع رفتن به منزل گریه می کند و یا وقتی که به بزرگسالان می رسد خود را جمع می کند، یا هنگامی که صدمات ناشی از آزار والدین و یا سایر مراقبان را گزارش می کند، هر کدام نشانه خشونت در بچه ها است.
او با بیان اینکه والدین این بچه ها اغلب نگرانی کمی در مورد کودک دارند، گفت: این گروه، مسائل کودک را انکار کرده و کودک را به خاطر مسائلتش در منزل یا مدرسه مورد سرزنش قرار می دهند، از معلمان یا مراقبان کودک در خواست می کنند که برای ایجاد انضباط در کودک برای او سخت گیری کنند.
قنبریان اضافه کرد: والدین این بچه ها در کل آنان را بد، بی ارزش یا ظالم می دانند و انتظار انجام کارها یا تکالیفی را دارند که خارج از توان کودک است؛ به همین دلیل این بچه ها با والدین یا مراقبان خود ارتباط برقرار نمی کنند و در آینده نیز در برقراری ارتباط با همسالان و بزرگسالان با مشکل روبرو می شوند.
انواع کودک آزاری
این کارشناس سلامت اجتماعی کودک آزاری را به انواع روانی، جسمی و جنسی و بی توجهی و غفلت تقسیم کرد.
قنبریان گفت: در کودک آزاری روانی شاهد رفتارهایی هستم که سلامت روان کودک را دچار آسیب می کند؛ رفتارهایی نظیر توهین، تحقیر، ترساندن، تبعیض و ...
او با بیان اینکه کودک آزاری جسمی شامل رفتارهایی است که به کودک از نظر جسمی صدمه می زند، گفت: کودک آزاری جنسی اجبار از بچه ها در فعالیت های جنسی، مشاهده اجباری فعالیت های سوء استفاده جنسی به صورت های مختلف است.
قنبریان با اشاره به اینکه بی توجهی و غفلت یکی از انواع کودک آزاری محسوب می شود، گفت: این یعنی توجه نکردن به نیازهای اساسی بچه ها مانند تغذیه، بهداشت و آموزش، در حدی که به سلامت جسمی و روانی آنان آسیب برسد.
علل کودک آزاری:
این کارشناس سلامت اجتماعی علل کودک آزاری را متعدد دانست و به هفت مورد از عوامل اثرگذار بر این معضل و آسیب اجتماعی اشاره کرد.
او گفت: ناآگاهی والدین یکی از علل مهم کودک آزاری است، گاهی والدین یا افراد دیگر که به بچه ها آزار می رسانند نمی داند که رفتار آنها کودک آزاری است، مانند کسانی که بچه ها را تنبیه بدنی می کنند، مورد تحقیر و توهین قرار می دهند، به نیازهای اساسی آن ها توجهی ندارند و این رفتارها را عادی و معمولی می دانند.
قنبریان، مسائل مالی را از دیگر علل بروز این رفتار دانست و گفت: فقر سبب می شود که بچه ها از دسترسی به نیازهای اساسی خود مانند آموزش، بهداشت و تغذیه محروم شوند و یا والدین به علت فشارهای مالی با رفتارهایی مانند پرخاشگری، خشونت و بی توجهی مورد آزار قرار دهند.
او به اعتیاد به عنوان یکی از علل موثر در کودک آزاری اشاره و عوارض اعتیاد را موجب بروز رفتارهای آزار دهنده از سوی فرد معتاد بیان کرد و گفت: یکی دیگر از علل کودک آزاری، بیماری روانی است، اگر والدین یا مراقبین به بیماری یا اختلال روانی مبتلا باشند، با رفتارهایی مانند تندخویی، خشونت، ناسازگاری و بی توجهی که ناشی از بیماری روانی آنهاست، سبب آزار بچه ها می شوند.
این کارشناس همچنین به مسائل خانوادگی به عنوان یکی دیگر از دلایل کودک آزاری اشاره و اضافه کرد: مشاجره های شدید و طولانی والدین، جمعیت زیاد خانواده، شیوه های تربیتی نامناسب، در برخی از موارد وجود ناپدری و نامادری سبب می شود که بچه ها مورد آزار قرار گیرند.
او با بیان اینکه مسائل بچه ها هم می تواند به عنوان دلیلی بر کودک آزاری باشد، گفت: بچه های که مسائل شدید و پایدار نسبت به بچه ها دیگر دارند، بیشتر از سایر بچه ها مورد آزار قرار می گیرند، مانند بچه های که دچار بیماری های جسمی، مزمن و طولانی مدت یا مسائل رفتاری از قبیل پرخاشگری، بی قراری، بیش فعالی، اضطراب و شب ادراری هستند. به علت مسائلی که برای بزرگسالان ایجاد می کنند و نیز به سبب ناآگاهی والدین از این مسائل اغلب مورد آزار جسمی و روانی قرار می گیرند.
این کارشناس یکی دیگر از مسائل تاثیرگذار بر بروز کودک آزاری را مسائل مدرسه دانست و گفت: مسائلی که در مدرسه برای دانش آموزان ایجاد می شود مانند انتظار بیش از حد، ندیدن تفاوت ها، ایجاد اضطراب، ترس و رقابت های شدید، تبعیض، تنبیه بدنی، تحقیر و توهین سبب آزارهای جسمی و روانی بچه ها می شوند.
قنبریان با تاکید بر لزوم توجه جدی به تفاوتهای رفتاری کودک از سوی مراقبین و والدین، رفع علت های کودک آزاری را مهمترین راهکار در کاهش این آسیب اجتماعی و از بین بردن مخاطرات آن دانست.
منبع: خبرگزاری ایسنا