چگونه قند خون را کنترل کنیم؟ - دانشنامه آریایی

نویسنده: دکتر ایرج خسرونیا، متخصص بیماری های داخلی

اگر ناگهان به شما بگویند که مبتلا به دیابت هستید ممکن است دچار واهمه و سردرگمی شوید. اگر چه این دلواپسی گذراست و در ابتدای کشف یک بیماری در هر فردی طبیعی است اما در خصوص دیابت، واقعیت این است که با رعایت چند نکته ساده می توان تا حدود زیادی قندخون را کنترل کرد.

چند روز پیش مشغول بررسی آماری در خصوص دیابت و هزینه های آن بودم که متوجه شدم بودجه ای که آمریکا هر سال برای بیماران دیابتی خود و کنترل و پیشگیری از این بیماری صرف می کند تقریبا به میزان بودجه کل یک سال کشور ماست. از این آمار می توان حدس زد دیابت چه بیماری گرانی است. همچنین درمی یابیم دیابت چه عوارض گزنده و آزاردهنده ای دارد. دیابت، بیماری عروق و اعصاب کوچک است و آنها را از بین می برد. می پرسید چه جاهایی در بدن عروق و اعصاب کوچک دارد؟

جواب این است: تقریبا همه جا! یعنی تمام بدن به خاطر دیابت در معرض آسیب است اما حساس ترین و مهم ترین جاها زودتر علایم خود را نشان می دهند. چشم، قلب، کلیه و انگشتان پا و شبکیه چشم پر از مویرگ های باریک خونی است که با پیشرفت دیابت مسدود می شوند و مویرگ های نوی جای آنها را می گیرد که البته آنها هم بعد از مدتی مسدود می شوند و مویرگ های نوی تولید می شوند. این اتفاق آن قدر تکرار می شود که دیگر در شبکیه چشم، جایی برای سلول های بینایی باقی نمی ماند و ذره ذره دید فرد تار و محو و درنهایت نابینا می شود.

کلیه هم مثل چشم، مویرگ های ظریف اش از بین می رود. به این ترتیب، کارکرد کلیه مختل می شود. مویرگ های ظریف قلب هم آسیب می بینند و فرد مستعد سکته قلبی می شود. عروق و اعصاب حساس انتهای اندام ها هم آسیب می بینند و نوک انگشتان پاها حس اش را از دست می دهد و به راحتی زخمی و عفونی می شوند. عوارض و مسائل دیابت فقط همین ها نیست. هیپوگلیسمی و کتواسیدوزدیابتی دو وضعیتی هستند که در اولی، پایین آمدن شدید و ناگهانی قندخون و در دومی بالا رفتن شدید و ناگهانی آن باعث به اغما رفتن فرد و مرگ او می شود. این دو عارضه در صورت تحت کنترل نبودن قند به سرعت به وجود می آیند و ممکن است در جریان بیماری فرد، چند بار اتفاق بیفتد.

راه های کنترل قندخون

به یاد داشته باشید علت این بیماری، کنترل نشدن قندخون است. پس اگر بتوانید قندخون تان را کنترل کنید و آن را در محدوده طبیعی نگه دارید، عملا بیماری خودتان را کنترل کرده اید. درمان های دیابتی هم معمولا داروها و اقداماتی هستند که قندخون را کاهش می دهند که البته بسته به نوع دیابت، درمان فرق می کند.

دیابت نوع یک، دیابت وابسته به انسولین است و برای درمان اش، از همان زمان تشخیص بیماری، یعنی از همان دوران کودکی انسولین تجویز می شود و بیمار باید طبق دستور پزشک خانواده روزانه چند نوبت انسولین تزریق کند. در دیابت نوع دو، پزشکان محتاطانه تر برخورد می کنند، یعنی ابتدا سعی می کنند علت به وجود آمدن بیماری را متوجه شوند و با توجه به آن، درمان را شروع کنند. برای این نوع دیابت، خط اول درمان، ورزش و رژیم غذایی است ولی اگر این روش جواب ندهد، داروهای خوراکی را برای این دسته از بیماران تجویز می کنند. احتمالا داروهای مت فورمین و گلی بن کلامید برای بیماران دیابتی و خانواده های آنان نام هایی آشناست اما بیمار دیابتی نوع دو در صورت رعایت نکردن رژیم غذایی حین مصرف داروها یا نامنظم مصرف کردن داروها یا مقاومت به درمان های دارویی ممکن است در نهایت مجبور شود از انسولین هم برای کنترل قندخو ن اش استفاده کند.

آشنایی با گلوکومتر

گلوکومتر وسیله بسیار مهمی است که مثل یک آزمایشگاه سیار، قندخون تان را هر لحظه میزان می گیرد و چیزی بیشتر از یک قطره خون مصرف نمی کند. بعضی از انواع نو این دستگاه حتی از همان نوک سوزن میزان قندخون را میزان می گیرند. امروزه آن قدر تنوع این دستگاه ها در بازار زیاد شده و آن قدر این دستگاه ها پیشرفت کرده اند که هم قیمت مناسب و هم کارکردشان باعث می شود به هر فرد مبتلا به دیابت توصیه کنیم یک دستگاه گلوکومتر در منزل داشته باشد. برای استفاده از گلوکومتر دانستن نکات زیر مهم است.

دستگاهی را انتخاب کنید که به راحتی قابل حمل و استفاده باشد. دستگاه های نو، بسیار ظریف و کوچک شده اند و همه جا می شود آنها را به همراه داشت اما اگر مشکل بینایی داشته باشید یا حوصله ظریف کاری نداشته باشید، کار با آنها سخت می شود.

نوار تست این دستگاه ها بسیار حساس اند. آنها را دور از نور آفتاب، حرارت و رطوبت نگه دارید.

بعضی از دستگاه ها نوار بزرگی دارند و خون بیشتری برای آزمایش لازم است. بعضی نوارشان گران تر است و این ممکن است دفعات مصرف شما را محدود کند. بعضی خیلی ظریف و کوچک هستند و به راحتی گم یا خراب می شوند. موقع خرید دستگاه به همه این نکات توجه داشته باشید.

بعضی گلوکومترها قابلیت های ویژه ای دارند. حفظ نتایج قبلی، پاسخ سریع، قابلیت نمونه گیری از جاهای مختلف، نوارگذاری اتوماتیک، دادن نمودار کنترل در هفته گذشته. این امکانات باعث گران تر شدن دستگاه می شوند اما در صورت کنترل و پیگیری درمان بسیار موثرند.

منبع:www.salamat.com

منبع: راسخون