هرآنچه که باید راجع به فیبرومیالژیا بدانیم - دانشنامه آریایی

فیبرومیالژیا چیست؟

فیبرومیالژیا (fibromyalgia) یک بیماری مزمن طولانی مدت است و باعث بروز مسائل زیر می شود:

درد در ماهیچه ها و استخوان ها

منطقه ها تحریک پذیر و حساس به درد

خستگی عمومی

اختلالات خواب و اختلالات شناختی

تشخیص بیماری حتی برای پزشکان سخت است، چرا که علایم آن بسیار شبیه دیگر بیماری هاست و آزمایش مشخصی برای تایید ابتلا به بیماری وجود ندارد.در نتیجه بیماری معمولاً تشخیص داده نمی شود.

درمان این بیماری چالش برانگیز است، اما مصرف دارو، تغییر شیوه زندگی تا حدودی به کنترل علائم و بهبود کیفیت زندگی کمک خواهد کرد. 1

علائم فیبرومیالژی در بدن چیست؟

مهمترین علائم فیبرومیالژی در بدن عبارت است از درد،خستگی و اختلال خواب که در ادامه هر کدام را بررسی می نماییم.

درد

درد یکی از علائم فیبرومیالژی و مهم ترین دلیل مراجعه این بیماران است. بیشترا دردهای گسترده در تمام بدن دارند. معمولا درد با هوای سرد و مرطوب، اضطراب و استرس های روانی و بدخوابی تشدید می شود.

برای بیان درد از اصطلاحات دردهای گنگ، دردهای فرورونده (مثل فرو رفتن سوزن در بدن)، دردهای ضربان دار، دردهای نافذ و سوراخ کننده و سوزش بدن استفاده می کنند.

خستگی

از دیگر علایم مهم فیبرومیالژیا خستگی است و گاهی در تمام مدت روز وجود دارد و گاهی بسیار شدید می شود. تعدادی فقط به دلیل خستگی به پزشک مراجعه می کنند.

خستگی با فعالیت بدنی تشدید می شود و بسکمک از بیماران می گویند من ضعیف تر از آن هستم که بتوانم کوچکترین کاری انجام دهم. برای بیان خستگی از اصطلاحات من همیشه خسته ام، همیشه حالت کوفتگی دارم، من انرژی ندارم استفاده می کنند.

اختلال خواب

اختلال خواب جزء علایم شایع بیماری فیبرومیالژی است. بیمارانی که خستگی صبحگاهی آن ها بیشتر است از اختلال بیشتری در خوابیدن رنج می برند که به آن ها بدخواب گفته می شود. درد و حالت خشکی خصوصا در هنگام صبح و گاهی عصرها وجود دارد.

سایر علائم شایع در بیماری فیبرومیالژیا

سایر علائم بیماری فیبرومیالژیا شامل موارد زیر می شود:

سردردهای فراوان که از نوع سردردهای میگرنی و عضلانی هستند.

اختلالات شناختی پارستزی شامل کم شدن قدرت تمرکز، کم شدن حافظه کوتاه مدت، عدم توانایی کافی در فکر کردن که همه این ها می تواند مربوط به کمبود خواب باشد.

سندرم روده تحریک پذیر با علایم درد شکمی، نفخ، یبوست و اسهال متناوب

سندرم مفصل گیجگاهی فکی

حساسیت به صداهای بلند، نور زیاد و بو، و حساسیت به مواد شیمیایی

سندرم پای بی قرار.2

دلیل بیماری فیبرومیالژیا

پزشکان تا به امروز دلیل دقیق بروز بیماری فیبرومیالژیا را نمی دانند. بر اساس آخرین پژوهش ها، احتمالا این بیماری ریشه ی ژنتیکی دارد و مجموعه ای از عوامل مانند استرس، عفونت و تروما آن را تحریک می کند.

نگاهی دقیق تر به عوامل بروز بیماری بیندازیم:

عفونت

بیماری های قبلی منجر به تحریک بروز فیبرومیالژیا شده و یا نشانه های آن را بدتر خواهد کرد. .آنفولانزا، ذات الریه، عفونت دستگاه گوارشی ناشی از باکتری سالمونلا و شیگلا و ویروس اپشتین - بار ممکن است با بیماری مرتبط باشند.

ژنتیک

اگر یکی از اعضای خانواده این مشکل را داشته باشد،احتمال ابتلا در سایر اعضای خانواده بیش تر است.

پژوهشگران معتقدند که بعضی جهش های ژنتیکی ممکن است موثر باشند. آن ها چند ژن خاص را شناسایی کرده اند که انتقال سیگنال های شیمیایی درد بین رشته های عصبی را تحت تاثیر قرار می دهند.

تروما

افرادی که در معرض ضربه های روحی و روانی و جسمی قرار گرفته اند، بیش از سایرین در معرض ابتلا به این بیماری قرار دارند. این شرایط به اختلال اضطرابی پس از حادثه مرتبط است.

استرس

همچون ضربه های شدید، استرس هم اثرات جبران ناپذیری روی بدن خواهد گذاشت. استرس ممکن است با تغییرات هورمونی مرتبط باشد و در نهایت به فیبرومیالژیا بیانجامد.

پزشکان دلیل اصلی درد منتشر و همه جانبه بیماری را نمی دانند. یک دلیل این می تواند باشد که مغز آستانه تحمل درد را پایین می آورد. اگر عاملی تا پیش از این دردناک نبوده، اکنون با این شرایط تازه درد زیادی را بر فرد تحمیل می کند.

دلیل دیگر این می تواند باشد که رشته های عصبی به سیگنال های درد واکنش زیادی نشان می دهند.1

تشخیص

پزشکان در گذشته 18 نقطه مشخص بدن را محکم فشار می دادند تا مشخص شود که کدام یک از آنها نسبت به درد حساس اند. اما در راهبردهای نوین نیازی به بررسی نقاط ماشه ای نیست، در عوض چنانچه بیمار بیش از 3 ماه است که از درد منتشر، بدون ابتلا به هیچ عارضه مشخص دامن زننده به این درد رنج می برد، بیماری وی فیبرومیالژیا تشخیص داده می شود.

اگرچه هیچ تست آزمایشگاهی برای تأیید تشخیص فیبرومیالژیا وجود ندارد، پزشک گاهی به منظور تشخیص افتراقی و رد احتمال ابتلا به عارضه های با علائم مشابه دستور انجام آزمایش هایی مانند موارد زیر را می دهد:

CBC یا شمارش کامل خون

سرعت رسوب اریتروسیت یا گلبول های قرمز

آزمایش عملکرد غده تیروئید.3

راه ها و روش های درمان

فیبرومیالژیا قابل معالجه نیست، اما به منظور کاهش درد، بهبود عملکرد مفاصل و عضلات و پیشگیری از تشدید علائم درمان هایی وجود دارد. اگرچه درمان اولیه معمولاً تجویز دارو است، رویکردهای دیگری نیز معرفی شده اند که بهره گیری از آنها یا به اندازه مصرف دارو مؤثر است یا دست کم در مدیریت علائم سودمند است. این درمان های غیردارویی بر پیشگیری از عود علائم متمرکز می شوند. بیشتر بیماران مبتلا به فیبرومیالژیا از ترکیبی از چند روش درمانی بهره می گیرند.

دارو

داروهای گوناگونی برای درمان فیبرومیالژیا مصرف می شود. بعضی از این داروها درد را کاهش می دهند، شماری دیگر عضله های منقبض را شل می کنند، بعضی اختلال های خواب را برطرف می کنند و تعدادی نیز عدم تعادل های عصبی شیمیایی (نوروشیمیایی) را اصلاح می کنند.

بسکمک از بیماران برای تسکین علائم چند دارو مصرف می کنند. یافتن مجموعه داروهای مناسب برای هر بیمار قدری زمان می برد و نیازمند آزمون و خطا است. داروهایی که معمولاً برای فیبرومیالژیا تجویز می شوند عبارت اند از:

مسکن ها یا ضددردها برای تسکین درد و التهاب

داروهای مخدر برای درد شدید

داروهای ضدتشنج جهت جلوگیری از حمله صرع

شل کننده های عضلانی برای کاهش درد عضلات

بنزودیازپین ها جهت کاهش اضطراب

خواب آورها

ضدافسردگی ها

بازدارنده های بازجذب سروتونین و نورپینفرین (SNRIs)

تزریق در نقاط ماشه ای

پزشک در مواجهه با درد شدید داروهای بی حسی موضعی مانند لیدوکائین را مستقیماً درون نقاط ماشه ای دردناک تزریق می کند. این عمل درد را به اندازه چشمگیری کاهش می دهد، اما متأسفانه اثر آن پس از حدبیشتر 3 تا 4 هفته از بین می رود.

ورزش

ورزش های ملایمی مانند پیاده روی یا شنا استرس و فشار عصبی را کاهش می دهد. کشش و تقویت عضلات نیز در تسکین درد مؤثر است. البته نباید زیاده روی کرد و از حد میانه فراتر رفت، چون تقلای جسمی بیش از اندازه علائم فیبرومیالژیا را تشدید می کند.

فیزیوتراپی و کاردرمانی

فیزیوتراپی از طریق کشش و دیگر روش های تمرینی مخصوص تقویت عضلات و بهبود حرکت درد عضلانی را کاهش می دهد. کاردرمانی نیز روش های نوین انجام وظایف روزانه با پرهیز از انجام حرکت های دردناک را به بیماران آموزش می دهد.

ماساژ

ماساژ عضله های دردناک را تسکین می دهد، درد را فرومی نشاند و خواب بیمار را بهبود می بخشد. در ماساژ درمانی فیبرومیالژیا غالباً کشش ملایم و دیگر روش های فیزیوتراپی نیز به کار برده می شود.3

پینوشتها

1.www.drdr.ir

2.www.biptc.com

3.www.drforogh.com

منبع: راسخون